تشکیک چیزی نیست که بتوان به این سادگی در جایی به آن ملتزم شد، بلکه تشکیک یا در وجود راه دارد که ذاتاً بسیط است و یا در ماهیات بسیط. امّا در ماهیات مرکّب، تشکیک تصوّر ندارد؛ چه مرکّب حقیقی باشد و چه مرکّب اعتباری ...
تقریرات درس خارج اصول آیت الله سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته دوره سوم، سال دوم، جلسه نهم (۱۳۹۸/۰۷/۰۶) بررسی و نقد کلام محقّق اصفهانی رحمه الله در بررسی کلام محقّق اصفهانی رحمه الله باید گفت جامعی که ایشان تصویر کرد، قابل پذیرش نیست و کلام ایشان از چند جهت قابل مناقشه است: اشکال […]
استدلال دیگر بر محالیت استعمال لفظ در اکثر از معنا توسط محقق اصفهانی رحمه الله اقامه شده است و ایشان چنان به این بیان مطمئن است که میگوید: و التحقیق أن الامر فیالاستحالة اوضح من ذلک؛ یعنی استحالۀ استعمال ...
آخوند رحمه الله بنابر تقریب اظهر فرموده است: استعمال لفظ در معنا فقط این نیست که لفظ را علامت برای معنا قرار دهیم، بلکه لفظ را وجه، عنوان و حتی عین معنا قرار میدهیم و لهذا حُسن و قبح معنا به لفظ هم سرایت میکند ...
شهید صدر مراد بالذات را وجود ارادی و ذهنیِ معنا گرفت که معلوم است نمیتواند مطلوب باشد و متکلم وجود ذهنی شرب الماء را نمیخواهد. مراد بالعرض را هم ذات معنا گرفت که آنهم اثری ندارد و وضعش از وجود ذهنی بدتر است ...
آیا الفاظ برای معانی مراده وضع شده است یا برای ذوات معانی؟ به این معنا که آیا واضع ذات معنا را در نظر میگیرد و لفظ را برای آن وضع میکند یا معنایی که ارادة تفهیم آن توسط لافظ شده را در نظر میگیرد و لفظ را برای آن وضع میکند؟
در بحث «اطلاق لفظ و ارادة مثل آن» اینکه بگوییم متکلم خود موضوع را حاضر کرده یا لفظ را در لفظ دیگری به کار برده بهگونهای که حاکی از آن است، ثمرة عملی دارد و بحث ریشهدار و عمیقی در فقه مبتنی بر آن است ...
هر قضیهای محتاج به موضوع است و موضوع یا اعتباری است؛ یعنی لفظی است که دالّ بر معناست، یا حقیقی است؛ یعنی نفس وجود شیء است. قائل به قول دوم علیالفرض صورت اوّل را قبول ندارد و میگوید «ضَرَبَ» در معنا استعمال نشده است ...
آخوند رحمه الله در مثل «زیدٌ لفظٌ» فرمود: لفظ «زید» میتواند از حیثی دالّ و از حیث دیگری مدلول باشد و در نتیجه اشکال فصول وارد نیست و اتحاد دالّ و مدلول پیش نمیآید. ولی میتوان به کلام ایشان اشکال کرد که ...
بحث اصلی در قسم «اطلاق لفظ و ارادة مثل آن» است که عدهای اثر فقهی مهمی را بر آن مترتب کردهاند، برخلاف سه قسم دیگر که اثر عملی محسوس و مورد انتظار را ندارند. ولی برای اینکه بحث کامل باشد و همة جهات آن بررسی شده باشد ...
سید خویی رحمه الله در اشکالی دیگر بر نظر مشهور در انشائیات فرمود: رتبة معنا مقدم بر لفظ است و باید لفظ در معنا استعمال شود، حالآنکه مشهور گفتند «لفظ در إنشائیات، موجِد معناست» که یعنی معنا در مرتبة متأخر از ...
جناب اصفهانی رحمه الله تصریح فرمود که لفظ، وجود معناست و بیش از این هم نیست؛ چه در إنشاء و چه در إخبار، منتها إخبار با جملات مشترکه یک قصد حکایت اضافه دارد و فرق دیگری نیست، برخلاف جملات مختصه که ...