نگاهی گذرا به زندگی‌نامۀ آیت الله
سیّد محمّد رضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
تولّد و دوران کودکی
سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی در سال ۱۳۳۴ هـ. ش. در خانوادۀ علم و سیادت که از دیرباز به هوش و علم و اجتهاد مشهور بودند، دیده به جهان گشود. پدر و اجداد وی عموماً از علمای برجسته و مورد احترام و اعتماد بودند. پدرش آیت‌اللّه سیّد جواد مدرّسی یزدی که از علما و دانشمندان مشهور یزد بود، سال‌ها به خدمت به جامعهٔ اسلامی و مردمان نستوه و فداکار دیار خود پرداخت. سیرۀ علمی و عملی مرحوم آیت‌اللّه سیّد جواد مدرّسی سرمشق جامعهٔ اسلامی و مردمان و دین‌باوران بوده است. پدر آقا سیّد جواد، آیت‌اللّه سیّد احمد مدرّسی نیز از استادان مبرّز حوزهٔ علمیّه به شمار می‌آمده است. خاندان مادری آیت‌اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی یزدی نیز از خانواده‌ای متدیّن و روحانی به شمار می‌آیند. که این‌ها خود در شکل‌گیری شخصیّت استاد مدرّسی سهم بسزایی داشته است.
دوران تحصیل
وی دروس حوزوی را هم‌زمان با دبیرستان شروع کرد و با فراگیری مقداری از دروس سطح نزد اساتید برجستۀ یزد به‌ویژه پدرش که از برجسته‌ترین اساتید علم و عمل بود، جهت تکمیل تحصیلات خود راهی شهر مقدّس قم شد. در آن شهر علم و فضیلت، سال‌های متمادی از محضر اساتید بسیاری در علوم مختلف کسب فیض نمود. گرچه رشتۀ تخصّصی و اصلی او فقه و اصول بود، امّا علوم بسیار دیگری چون تفسیر، کلام، فلسفۀ اسلامی، عرفان نظری، فلسفۀ غرب، اقتصاد (خرد و کلان)، هیئت، کلّیّات روان‌شناسی و جامعه‌شناسی را فراگرفت و به تدریس این علوم پرداخت و تألیفات متعدّدی را به جامعۀ علمی ارائه داد که بعضی از آن‌ها به گفتۀ برخی کم‌نظیر، بلکه بی‌نظیر است.
استادان
آیت‌اللّه مدرّسی یزدی در سال‌های تحصیل خود به محضر استادان بسیاری شرفیاب شد. او که غالب دروس دورهٔ مقدّمات و بخشی از دروس سطح را در محضر پدر خود فراگرفته بود، پس از سال ۱۳۵۱ هـ. ش. به شهر مقدّس قم آمد و مقداری از شرح لمعه را نزد آیت‌اللّه صلواتی و آیت‌اللّه سیّد ابوالفضل موسوی تبریزی، قسمتی از رسائل را نزد آیت‌اللّه میرمحمّدی، مکاسب را عمدتاً نزد آیت‌اللّه ستوده و بیشتر کفایه را نزد آیت‌اللّه سبحانی فراگرفت. او از اساتید متعدّد دیگری نیز در این مقطع بهره برد. وی دروس هیئت و عرفان را نزد آیت‌اللّه حسن‌زادهٔ آملی آموخت، در دروس فلسفهٔ آیت‌اللّه شهید مطهّری و نیز آیت‌اللّه جوادی آملی شرکت جست و در‌این‌زمینه از اساتید دیگری نیز بهره گرفت.
برای فراگیری دروس خارج فقه و اصول ابتدا مدّتی در درس مرحوم آیت‌اللّه شیخ کاظم تبریزی حضور یافت و سال‌های متمادی به دروس آیات عظام وحید خراسانی و میرزا جواد تبریزی رفت؛ به‌طوری‌که این دو عالم فرزانه را می‌توان استادان اساسی او دانست. البتّه او از اساتید دیگری همچون مرحوم آیت‌اللّه حائری، مرحوم آیت‌اللّه میرزا هاشم آملی و مرحوم آیت‌اللّه بهجت نیز از جنبه‌های گوناگون استفاده کرد.
فعّالیّت‌های علمی فرهنگی
آیت‌اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی فعّالیّت‌های بسیاری را در عرصۀ علم و فرهنگ به انجام رساند. از‌جملهٔ آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: انجام مصاحبه‌ها، شرکت و ارائهٔ مقالات در همایش‌های ملّی و بین‌المللی در داخل و خارج، و نیز تألیف کتب و مقالات فراوان در عرصه‌های گوناگون علمی، که از ویژگی‌های این آثار، روزآمد بودن و ژرف‌نگری تحسین‌‌برانگیز آن‌ها می‌باشد. برخی از تألیفات وی که منتشر گردیده است، به شرح زیر می‌باشد:
- تشیّع در تسنّن (که به زبان‌های عربی، انگلیسی، اردو، اندونزیایی و سواحلی ترجمه شده است)؛
- مقدّمه‌ای بر نظام مالیاتی و بودجه در اسلام؛
- زکات و خمس در اسلام؛
- مباحث تولید، توزیع و مصرف؛
- فلسفۀ اخلاق (ترجمه‌شده به زبان اردو)؛
- مقالات فقهی: در ۸ مجلّد (برخی به قلم وی و به زبان عربی است که به فارسی برگردانده شده است و بیشتر آن‌ها به‌صورت تقریرات دروس خارج می‌باشد)؛
- البیع و الخیارات (تقریرات دروس خارج فقه که تاکنون به ۱۲ مجلّد رسیده و ۵ مجلّد آن چاپ شده و جلد مربوط به «بحث مهمّ ولایت فقیه» برگزیدهٔ کتاب سال حکومت اسلامی شناخته شده است)؛
- تحقیقی گسترده در اصول فقه (تقریرات دروس خارج اصول که بیش از ۱۰ مجلّد است و مجلّد اوّل آن در دست چاپ است)؛
- بحثٌ حولَ القِیمی و المثلی؛
- ولایت فقیه؛
- ذِکر، سرود هستی؛
- ادب، چهرۀ خِرَد؛
- دو فرمان برتر الهی (در باب فریضهٔ امر به معروف و نهی از منکر)؛
- دعا، هدیۀ آسمانی؛
- بر مائدۀ آسمانی؛
- اوج عرفان (شرح فرازهایی از مناجات شعبانیّه)؛
- شُکر، سرود آسمانی؛
- رساله‌ای در حکم مُفسد فی الارض (به زبان عربی ترجمه شده است)؛
- رسالهٌ فی الملکیّه المعنویّه؛
- رسالهٌ فی الشرکات المساهمه؛
- فلسفۀ ارزش‌ها؛
- بررسی پیرامون سیستم دو نرخی کالاها و علل پیدایش و معایب آن و کیفیّت راه حلّ مشکل؛
- اخلاق (ارائه‌شده در کنفرانس بین‌المللی اخلاق پزشکی)؛
- گزیده‌ای از سرگذشت فدک و خطبهٔ فدکیّه؛
- بلاها؛ تنبیه‌ها، هشدارها، تربیت‌ها؛
- فقه رمز‌ارزها و ارز SDR (برگزیدهٔ کتاب سال حکومت اسلامی، ترجمه‌شده به زبان عربی و انگلیسی)؛
- اَبَر آتشفشان جاوید هدایت؛
- بررسی گستردهٔ معنای «کعبین» در کتاب و سنّت؛
- در خانهٔ دوست؛
- آفاق ولایت (تحقیقی گسترده در انواع ولایت‌های تکوینی و تشریعی و خصوص ولایت فقیه)؛
و مجلّداتی که در آستانۀ انتشار یا تدوین و تحقیق می‌باشد.
تدریس
آیت‌اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی یزدی از سال‌های نخستین تحصیل، به امر تدریس نیز اهتمام ویژه‌ای داشت. تقریباً تمامی دروس مقدّمات و سطوح حوزه را تدریس نموده و در کنار آن به تدریس دروس فلسفهٔ اسلامی، عرفان نظری، فلسفۀ تطبیقی، فلسفهٔ اخلاق، علم اقتصاد (با تمرکز بر متون انگلیسی) و… مبادرت نموده است. وی از سال ۱۳۷۲هـ . ش. تدریس رسمی خارج فقه و اصول را آغاز کرد و هم‌‌اکنون مشغول تدریس دوره سوم خارج اصول می‌باشد و درس خارج فقه، مباحث بسیاری از عبادات و معاملات را شامل شده است.
آیت‌اللّه مدرّسی یزدی در راستای اهداف عالیۀ حوزه‌های علمیّه و نظام مقدّس جمهوری اسلامی و تعلیم و تربیت فضلای گران‌قدر، مؤسّسهٔ علمی، پژوهشی، فرهنگی پرتو ثقلین را تأسیس نمود که تاکنون صدها نفر از فضلا و طلّاب محترم در سطح عالی حوزه (خارج فقه و اصول) در آن مؤسّسه به تحصیل و تحقیق علوم آل محمّد صلّی اللّه علیه و آله پرداخته‌اند.
فعّالیّت‌های سیاسی
او همچون والد بزرگوارش در راه مبارزه با رژیم منحوس پهلوی و استقرار حکومت اسلامی، قدم‌های استواری برداشت و بارها تحت تعقیب رژیم سابق قرار گرفت و حتّی مأموران شبانه و مسلّحانه به حجرهٔ ایشان هجوم بردند. از‌جمله فعّالیّت‌های وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عضویّت در کمیتۀ انقلاب اسلامی استان لرستان؛
- ناظر بر انتخابات دورۀ اوّل خبرگان رهبری در استان یزد؛
- حضور در جبهه‌های دفاع مقدّس؛
- مشارکت فعّال در دفتر همکاری حوزه و دانشگاه برای بازسازی علوم انسانی؛
- عضویّت در هیئت امنای بنیاد نخبگان؛
- عضو محترم جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیّهٔ قم؛
- عضو محترم فقهای شورای نگهبان قانون اساسی؛
- نمایندهٔ مردم استان خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری.
ارسال دیدگاه