بیانات به مناسبت ضایعه سنگین فقدان شهادت گونه رئیس جمهور و همراهان

بیانات آیت الله سیّد محمّد‌رضا مدرّسی طباطبایی یزدی دام ظلّه

به‌مناسبت ضایعهٔ سنگین فقدان شهادت‌گونهٔ رئیس‌جمهور محترم و همراهان

(۱۴۰۳/۰۲/۳۱)

سنّت الهی ابتلاء، و پاداش صبر‌کنندگان در‌برابر ابتلائات

إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون. خداوند متعال می‌فرماید:

وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ؛‏

و قطعاً شما را به چیزى از‌[قبیل] ترس، گرسنگى و کاهشى در اموال و جان‌ها و محصولات مى‏آزماییم.

ابتلائات الهی فراوان است و انواع مختلف و گوناگونی دارد؛ از‌جمله ترس، گرسنگی، مصیبت در اموال و جان‌ها، امّا خداوند می‌فرماید:

وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ، الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَهٌ قالُوا إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ، أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَهٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ؛‏

و شکیبایان را مژده ده؛ [همان] کسانى که چون مصیبتى به آنان برسد، مى‏گویند: ما از آنِ خدا هستیم و به‌سوى او باز مى‏گردیم. بر ایشان درودها و رحمتى از پروردگارشان [باد] و راه‏یافتگان [هم] خود ایشان‌اند.

کسانی که در مصیبت‌ها صبر می‌کنند و وقتی مصیبتی به ایشان می‌رسد، می‌گویند: إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون، خداوند متعال، صلوات و درودها ـ نه یک صلات و درود ـ و رحمت خود را بر ایشان نازل می‌کند و آن‌ها هدایت‌یافتگان هستند.

همچنین در روایتی که شیعه و سنّی نقل کرده‌اند، آمده است:

مَا أَحَبَّ اللَّهُ‏ قَوْماً إِلَّا ابْتَلَاهُمْ؛

خداوند هیچ قومی را دوست ندارد، مگر اینکه آن‌ها را مبتلا می‌کند.

مصیبت سنگین از‌دست‌دادن رئیس‌جمهور خدمتگزار

حادثه‌ای که پیش آمد، مصیبت سنگینی است. کشور با چه هزینه‌هایی توانسته بود یک رئیس جمهور خدمتگزار، پر‌توان، متواضع، دلسوز، با‌پشتکار، ضدّ فساد، همراه رهبری و… را انتخاب کند، سپس چقدر زمان گذشت تا توانست مستقرّ شود، هیئت دولت را تشکیل دهد، نیروهای مناسب را به‌تدریج پیدا کند و در جایگاه‌های مناسب خود قرار دهد و وقتی این دولت روی ریل اصلی خود افتاده بود و می‌رفت که زحمات و تلاش‌ها ثمرات خودش را بدهد، قضا و قدر الهی این‌چنین اقتضا کرد و این مصیبت بسیار بزرگی است.

این مصیبت بزرگ را، هم به ساحت مقدّس امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت عرض می‌کنیم، هم به مقام معظّم رهبری دام ظلّه  و هم به عموم ملّت ایران و هر‌که در سراسر جهان علاقه‌مند به اسلام و اهل‌بیت علیهم السّلام است.

برخورد درست و اسلامی همراه با شکیبایی و بردباری در برابر مصیبت‌ها

قضا و قدر الهی مصالح خود را دارد و جزء تغییر‌ناپذیر نظام عالَم است:

فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَبْدیلاً وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللهِ تَحْویلاً؛

پس هرگز براى سنّت خدا جایگزینی نخواهی یافت و هرگز برای سنّت خدا دگرگونى نخواهى یافت.

این ما هستیم که باید مراقب باشیم چگونه با این سنّت‌ها برخورد کنیم. اگر درست برخورد کنیم، طبق آیهٔ شریفه صلوات و رحمت الهی شامل حال ما می‌شود، امّا اگر خدای‌ناکرده نتوانستیم برخورد درست و اسلامی داشته باشیم و صبر و حلم را به کار گیریم، مصیبت دوچندان می‌شود: از یک طرف، چندین نیروی کارا و با‌پشتکار را از دست داده‌ایم و از‌طرف دیگر ممکن است با واکنش‌های نادرست خدای‌ناکرده کمبودها و اختلال‌هایی پدید آید.

ولی امیدواریم خداوند متعال به همهٔ مردم قدرت و همّت بدهد که بتوانند این مصیبت را با توسّل به رسول اکرم صلّی الله علیه وآله و ائمّهٔ اطهار علیهم السّلام و دنبال کردن راه اسلام و قرآن تحمّل کنند. ما امروز که روز مبارک ولادت حضرت رضا علیه السّلام است، با پناه آوردن به آن حضرت و آباء و ابناء معصومینشان علیهم السّلام از خداوند متعال یاری می‌طلبیم که این ضایعهٔ بزرگ را جبران کند.

امیرالمؤمنین علیه السّلام در مصیبت فاطمهٔ زهرا علیها السّلام که مصیبتی بسیار سخت برای ایشان بود: أَمَّا حُزْنِی‏ فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَیْلِی فَمُسَهَّدٌ؛ اندوه مرا پایانى نیست و شب‌هایم قرین بیدارى است، جمله‌ای فرمودند که می‌تواند برای ما درس و الگو باشد:

قَلَّ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِیَّتِکَ صَبْرِی وَ رَقَّ‏ عَنْهَا تَجَلُّدِی إِلَّا أَنَّ فِی التَّأَسِّی لِی بِعَظِیمِ فُرْقَتِکَ وَ فَادِحِ مُصِیبَتِکَ مَوْضِعَ تَعَزٍّ؛

اى رسول خدا! بر مرگ دخت برگزیدهٔ تو، شکیبایى من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته، ولى برای من، که اندوه عظیم فراق تو را دیده‌ام و رنج مصیبت تو را چشیده‌ام، جاى شکیبایى است.

یعنی اى رسول خدا! هرچند مصیبت دختر شما برای من بسیار سخت است، ولی همان‌طور‌که در مصیبت شما صبر کردم، در این مصیبت نیز صبر می‌کنم. و هر‌چه مصیبت بزرگ باشد، خداوند متعال بزرگ‌تر از آن است.

پویایی اسلام و قوانین کشور برای شرایط سخت

بحمداللّه خداوند متعال هم به دین و مذهب این کشور و هم به قوانینی که در این کشور به تصویب رسیده، نوعی پویایی و قدرت بخشیده که می‌تواند در شرایط متفاوت واکنش‌های مناسب داشته باشد. تربیت اسلامی که معلوم است. قانون اساسی هم به‌خوبی یک منشأ قدرت اصلی مشخّص کرده که بحمداللّه رهبری است که عمود خیمه و قطب محور است ـ خداوند سایهٔ ایشان را مستدام بدارد و سداد و قدرت و قوّت ایشان را بیفزاید ـ محورها گرچه تبدیل شوند، وقتی عمود و قطب باقی است، همهٔ انرژی‌ها در آنجا مصرف می‌شود و اگر‌هم آسیبی پیدا شود، قانون اساسی راهکار برون‌رفت از آن را پیش‌بینی کرده است:

معاون اوّل رئیس‌جمهور با موافقت رهبری ادارهٔ امور را به عهده می‌گیرد و با همراهی رؤسای قوّهٔ قضائیّه و قوّهٔ مقنّنه ترتیبی اتّخاذ می‌کند که انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود و تا پنجاه روز بعد رئیس‌جمهور جدید مشخّص گردد. بحمداللّه از همین حالا هم مقدّماتش شروع شده است و امیدواریم خداوند متعال به‌گونه‌ای شرایط را مهیّا کند که این ضایعهٔ سنگین جبران شود.

گردش افراد در مدیریّت‌ها و مناصب مختلف

ولی یک مسئلهٔ مهم وجود دارد که این مصیبت‌ها اگرچه بسیار سخت است، امّا گردش افراد در مدیریّت‌ها و مناصب مختلف به‌گونه‌ای انجام شده است که افراد شایستهٔ زیادی روی صحنه آمده‌اند و توانایی‌ها و اطّلاعاتشان کم یا زیاد شناسایی شده است.

اکنون در آستانهٔ افتتاح دورهٔ جدید مجلس خبرگان رهبری هستیم که ان‌شاء‌اللّه فردا جلسهٔ افتتاحیّهٔ آن بدون هیچ درنگی انجام خواهد شد، ولی وقتی ملاحظه می‌کنیم، می‌بینیم سی و چند نفر از اعضای آن جدید هستند و برای اوّلین بار است که وارد مجلس خبرگان می‌شوند؛ یعنی حدود ۳۲ درصد نیروی جدید داریم و معلوم می‌شود که گردش خوبی داشته است؛ گرچه کسانی که در دوره‌های قبل بودند و در این دوره موفّق نشدند بیایند، نیز انسان‌های ارزشمندی هستند و بسیاری از ایشان بزرگانی هستند که انسان حسرت می‌خورد که از نعمت حضور آن‌ها برخوردار نباشد و به تعبیر آن شاعر که دربارهٔ عید فطر و ماه رمضان می‌گوید:

صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت

یعنی صد شکر که عید فطر آمد، ولی صد حیف که ماه رمضان رفت؛ چون هر دوی آن‌ها خیر هستند، امّا این دنیا دنیای تزاحم است و امکان جمع همه چیز در آن وجود ندارد و نمی‌توان در این دنیای محدود، جمع نامحدود داشت:

لَنْ تَنَالَ نِعْمَهً إِلَّا بِفِرَاقِ‏ أُخْرَى؛

هیچ نعمتى جز با زوال نعمت دیگر به دست نیاوری.

اگر انسان بر قلّهٔ کوه زندگی کند، منافعی دارد و اگر در کنار دریا زندگی کند، منافعی دارد، امّا نمی‌تواند هم بر قلّهٔ کوه و هم در کنار دریا زندگی کند؛ بر‌خلاف آخرت که جای تزاحم‌های مادّی نیست، ‌بلکه همهٔ نعمت‌ها می‌تواند بر یک فرد وارد شود، بدون اینکه با‌هم تضادّ داشته باشد. این تضاد‌ها مختصّ عالَم مادّه است که ضدّ به معنای خاصّش وجود دارد و نمی‌توان بعضی اشیاء را با‌هم جمع کرد.

مجلس شورای اسلامی نیز همین‌گونه است و درصد بالای اعضای آن جدید‌الورود هستند که اصلاً سابقهٔ خدمت در مجلس نداشته‌اند. دولت‌ها هم این‌چنین بوده‌اند و رؤسا و کارگزاران آن‌ها مدّت‌ها در گردش بوده‌اند.

افزایش بصیرت و رفع حجاب معاصرت

اکنون هم که این رئیس‌جمهور محترم با آن‌همه تلاش، بنابر قضای الهی از دست ما رفت، بصیرتی برای مردم پدید می‌آید و حبّ و بغض‌ها قدری کاهش می‌یابد تا مردم بتوانند افراد را با هم بسنجند و این کسی که دائم در‌حال خدمت بوده و برای خدمت به مردم سر از پا نمی‌شناخته ـ تا آنجا که جان خود را برای بالا بردن اعتبار جمهوری اسلامی در طَبَق اخلاص گذاشت و خود را فدا کرد ـ با کسان دیگری که عملکرد آن‌ها را در گذشته دیده‌اند، مقایسه کنند و قضاوت بهتری داشته باشند.

همچنین درس مهمّی به افراد داده می‌شود که قدر افراد زنده و نیروهای موجود را بیشتر بدانند. انسان‌ها مادامی که زنده هستند، قدر آن‌ها دانسته نمی‌شود که در عالَم طلبگی به آن حجاب معاصرت گفته می‌شود. معاصرت و بعضی جهات دیگر که همراه آن است و حبّ و بغض‌هایی که باهم اصطکاک دارد، نمی‌گذارد جوهرهٔ افراد آن‌چنان‌که هستند، در دیدگاه دیگران تجلّی کند. ولی وقتی دست ما کوتاه ‌می‌شود و منافع زودگذر دیگر گرد و خاک به‌پا نمی‌کند، چشم عقل واقعیّات را بهتر می‌بیند و چه‌بسا عدّه‌ای متنبّه شوند و راه درست‌تری را برای آیندهٔ خود انتخاب کنند.

خیر بودن قضای الهی برای جامعهٔ ایمانی

به‌هر‌حال این اتّفاقی بود که افتاد و ما تسلیم قضا و قدر الهی هستیم و «نَحْمَدُهُ عَلَى‏ السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ؛ او را در خوشی‌ها و سختی‌ها سپاس می‌گزاریم» و می‌دانیم هر‌آنچه برای انسان مؤمن و جامعهٔ اهل ایمان اتّفاق بیفتد، به‌حسب روایات صحیح و متعدّد، خیر است:

عَجِبْتُ‏ لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ‏؛ لَایَقْضِی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ قَضَاءً إِلَّا کَانَ خَیْراً لَهُ؛ وَ إِنْ قُرِضَ بِالْمَقَارِیضِ کَانَ خَیْراً لَهُ، وَ إِنْ مَلَکَ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا کَانَ خَیْراً لَهُ‏؛

در شگفتم از فرد مسلمان که خداوند عزّوجلّ هیچ حکمی را در حقّ او روا نمی‌دارد، مگر اینکه برای او خیر است؛ اگر با قیچی او را تکّه‌تکّه و ریز‌ریز کنند، برایش خیر است و اگر شرق و غرب زمین را هم مالک شود، باز برایش خیر است!

بحمداللّه ملّت ما اهل ایمان به خدا، رسول خدا صلّی الله علیه وآله و اهل‌بیت رسول خدا علیهم السّلام هستند و از درگاه خداوند می‌خواهیم این مصیبت را برای آن‌ها با سرانجام نیک رقم بزند و جبران بفرماید،‌ به‌گونه‌ای‌که در‌نهایت برای همه خیر باشد.

آخرین منزل هستی برای همگان

در‌عین‌حال باید بدانیم هر‌که باشیم و به هر‌کجا برسیم، آخرین منزل هستی همین است. خوشا به حال کسانی که برای خدا کار می‌کنند و در خدمت اسلام هستند و پیمانهٔ آخرتشان لبریز از نیکی‌ها، خیرها و اخلاص‌هاست، و وای به حال کسی که خدای‌ناکرده با دست خالی به آن سرا برود که: غَداً حِسَابٌ‏ وَ لَا عَمَلَ‏؛ فرداى قیامت روز حساب است و عملى در کار نیست‏.

هیچ‌کس هم نمی‌داند مرگ او چه زمانی اتّفاق می‌افتد. یکی صبح‌ چشم از خواب باز نمی‌کند و در همان بستر به عالَم دیگر رفته است، یکی در تصادف از دنیا می‌رود، یکی با سقوط بالگرد، و دیگری از راه دیگر. به‌هر‌حال همه دیر یا زود می‌روند. امیدواریم همهٔ ما متنبّه باشیم و برای سرای دیگر با ایمان و عمل صالح آماده باشیم.

امیدوارم خداوند متعال از همهٔ ما در‌گذرد و طول عمر و عزّت روز‌افزون به همهٔ شما عنایت فرماید. سایهٔ مقام معظّم رهبری را مستدام بدارد. روح بلند این سیّد فرزند پیامبر صلّی الله علیه وآله که یک عمر برای جمهوری اسلامی تلاش کرد، با ارواح شهدا و صدّیقین محشور بفرماید. او و همراهانش را هم‌نشین پیامبر صلّی الله علیه وآله و اهل‌بیت علیهم السّلام قرار دهد. اموات این جمع، شهدای ما، روح بلند امام، مراجع و علمای درگذشته را با ارواح شهدا و صدّیقین محشور بفرماید و عواقب همهٔ ما را ختم به خیر بگرداند. خدایا! در ظهور امام زمان هرچه زودتر تعجیل بیشتر بفرما، ما را از یاوران حقیقی آن حضرت قرار بده و شرّ دشمنان را از سر ما کم و کوتاه بفرما.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته