۱۴۰۳/۰۵/۱۰
بایگانی استعمال حقیقی و مجازی
۱۴۰۳/۰۵/۳۰
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۷۵)
دلالت تصدیقی یا دلالت جدّی حتماً باید همراه اراده باشد؛ چون اصلاً معنای دلالت جدّی این است که متکلم معنا را جدّاً اراده کرده است. لذا اگر اراده نباشد، اصلاً دلالت جدّی معنا ندارد. به بیان دیگر، در خود دلالت جدّی و تعریف آن نهفته است ...
۱۴۰۳/۰۵/۲۹
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۷۴)
در کتب منطق مثل حاشیه و امثال آن، این بحث مطرح شده که لفظ مفرد و مرکّب چیست؟ و در تعریف اصطلاح مرکّب گفتهاند لفظی است که دارای اجزاء باشد و هر جزء آن دالّ بر جزء معنا باشد، مثل عنوان وصفی ...
۱۴۰۳/۰۵/۲۸
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۷۳)
شهید صدر مراد بالذات را وجود ارادی و ذهنیِ معنا گرفت که معلوم است نمیتواند مطلوب باشد و متکلم وجود ذهنی شرب الماء را نمیخواهد. مراد بالعرض را هم ذات معنا گرفت که آنهم اثری ندارد و وضعش از وجود ذهنی بدتر است ...
۱۴۰۳/۰۵/۲۷
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۷۲)
یک موقع گفته میشود فرضاً معنای ماء «جسم سیال بارد بالطبع» است، که در این صورت اگر بگوییم ارادة این معنا جزء «جسم سیال بارد بالطبع» است و در خود این معنا اخذ شده است، محال لازم میآید؛ زیرا ارادة همین معنا ...
۱۴۰۳/۰۵/۲۵
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۷۱)
وزان وضع و موضوعٌله، وزان ایجاد و موجود است و چنانکه بارها گفتهایم، ایجاد، وجود و موجود ذاتاً یکی هستند و فقط اعتباراً تفاوت دارند؛ مثل تفاوت مصدر و اسم مصدر. دانستن با دانش چه فرقی دارد؟ یا وزیدن با وزش، دیدن با بینش ...
۱۴۰۳/۰۵/۲۴
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۷۰)
سید خویی رحمه الله ابتدا روی مبنای خودش و برخی دیگر از جمله محقق نهاوندی رحمه الله که قائلاند حقیقت وضع «تعهد» است، میفرماید اساساً بنابر مسلک تعهد، وضع مخصوص معانی مراده است؛ زیرا طبق این مسلک، متکلم ...
۱۴۰۳/۰۵/۲۳
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۶۹)
آیا الفاظ برای معانی مراده وضع شده است یا برای ذوات معانی؟ به این معنا که آیا واضع ذات معنا را در نظر میگیرد و لفظ را برای آن وضع میکند یا معنایی که ارادة تفهیم آن توسط لافظ شده را در نظر میگیرد و لفظ را برای آن وضع میکند؟
۱۴۰۳/۰۵/۲۱
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۶۸)
کسانی مثل مرحوم آخوند و برخی دیگر رحمهم الله که قائلاند «اطلاق لفظ و ارادة مثل» از باب استعمال لفظ در معناست و با قصد دعا، حمد و... جمع نمیشود، آیا ملتزم میشوند که عبد باید در نماز بایستد و سورة حمد را ...
۱۴۰۳/۰۵/۱۸
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۶۷)
در بحث «اطلاق لفظ و ارادة مثل آن» اینکه بگوییم متکلم خود موضوع را حاضر کرده یا لفظ را در لفظ دیگری به کار برده بهگونهای که حاکی از آن است، ثمرة عملی دارد و بحث ریشهدار و عمیقی در فقه مبتنی بر آن است ...
۱۴۰۳/۰۵/۱۸
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۶۶)
هر قضیهای محتاج به موضوع است و موضوع یا اعتباری است؛ یعنی لفظی است که دالّ بر معناست، یا حقیقی است؛ یعنی نفس وجود شیء است. قائل به قول دوم علیالفرض صورت اوّل را قبول ندارد و میگوید «ضَرَبَ» در معنا استعمال نشده است ...
۱۴۰۳/۰۵/۱۸
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۶۵)
در «اطلاق لفظ و ارادة نوع آن» نه شخص لفظ مراد است، نه جنس و نه حتی صنف لفظ، بلکه نوع لفظ مراد است و مثلاً در «ضَرَبَ فعلٌ ماضٍ» لفظ «ضَرَبَ» با همین ماده و هیئت هر جا باشد، مقصود است ...
۱۴۰۳/۰۵/۱۴
استعمال حقیقی و مجازی (جلسه ۶۴)
آخوند رحمه الله در مثل «زیدٌ لفظٌ» فرمود: لفظ «زید» میتواند از حیثی دالّ و از حیث دیگری مدلول باشد و در نتیجه اشکال فصول وارد نیست و اتحاد دالّ و مدلول پیش نمیآید. ولی میتوان به کلام ایشان اشکال کرد که ...
12
