دلالت لفظ بر معنا گاهی به نحو حقیقت است، گاهی به نحو مجاز است که قرینة ویژه دارد و گاهی نیز به نحو ثالث است که دلالت حقیقی نیست و در عین حال، قرینه قائم شده بر اینکه دلالت مجازی را اراده نکردیم ...
وقتی لفظی را به حمل شایع برای حکایت از معنا استعمال میکنیم، لفظ «منظورٌ به» و «مرآت» برای معناست و به تعبیر دیگر «ما به یُنظَر» است و نظر «آلی» به لفظ داریم. اما وقتی لفظ را برای معنایی وضع میکنیم ...
بنابر نظریاتی که وضع را اعتباری میدانند، از جمله نظریة برگزیده یعنی «علامیت اعتباری» نیز کثرت تکرار نمیتواند موجب وضع تعیّنی باشد؛ چون اعتبار متقوم به قصد است که یک امر نفسانی است ...
با توجه آنچه در بررسی مبانی مختلف گذشت، به نظر میآید همان مبنایی که محقق اصفهانی رحمه الله و شاید مشهور قائل هستند صحیح باشد؛ یعنی حقیقت وضع، علامیت است و لفظ به عنوان علامت برای معنا اعتبار و قرار داده میشود ...
با توجّه به نظریة پاولوف، فیزولوژیستها و متخصصین روانشناسی فیزولوژیک گفتهاند حرکات و عکسالعملهای انسان و حیوان به یک اعتبار، به سه دسته تقسیم میشود: انعکاسی، غریزی و ارادی ...
فردی که به دنبال تبادل افکار و تعبیر از درون خویش است، چون از قبل میدانسته که این کار راههای مختلفی دارد که یکی از آنها بهکار بردن لفظ است، لذا در مقام تبادل افکار و تفهیم ما فیالضمیر با لفظ، تعهد میکند ...
شهید صدر رحمه الله با اینکه اشکال دور بر مسلک تعهّد را پاسخ داد، اما خود ایشان بر این مسلک اشکال کرده است. ایشان میفرماید مسلک تعهد به روشها و صیاغتهای مختلف ممکن است بیان شود ...
از جمله کسانی که متصدی جواب شدهاند، محقق اصفهانی رحمه الله است. ایشان در حاشیة خود بر کفایه فرموده است که اشکال دور بر مسلک تعهد وارد نیست و ناشی از آن است که مسلک اصلی و حرفهای بانی مسلک تعهد را ...
مسلک بعدی که بررسی میشود، مسلک تعهد است که از جهتی جزء مسالکی است که وضع را اعتبار میداند، به این معنا که بعد از وضع رابطة حقیقی بین لفظ و معنا پیدا نمیشود، بلکه لفظ و معنا بر همان هویت و حقیقتی ...
تقریرات درس خارج اصول آیت الله سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته دوره سوم، سال اول، جلسه نوزدهم (۱۳۹۷/۰۸/۱۹) بررسی و نقد نظریه محقّق اصفهانی رحمه الله با اینکه نکات دقیق و مفیدی در کلمات محقّق اصفهانی رحمه الله وجود دارد، نقاط ضعف و قابل نقد هم دارد که به برخی از آنها قبلاً […]
محقق اصفهانی رحمه الله برای تقریب مطلب، به «صدق عالمیت، قادریت و... بر ذات اقدس الهی» مثال میزند که فلاسفه آن را نسبی میدانند و میگویند: «خداوند متعال، ذاتی است منتسب به علم، قدرت و...» با اینکه ...
مرحوم اصفهانی از آنجا که در علم معقول استاد بوده و از دیگران فنیتر است، در اینجا نیز با اسلوب و معیارهای دقیقی بحث را مطرح کرده است، اگرچه گاهی بهواسطة کثرت نوشتن یا به دلایل دیگر، الفاظ را ...