متّقی و پارسا کسی است که حلم را با علم ممزوج میکند. گاهی کسانی ادّعا میکنند که ما باید همیشه و همهجا با همهٔ افراد با حلم برخورد کنیم؛ اعمّ از خودی و بیگانه؛ روشن است که این سخن بههیچوجه درست نیست و این حلمی است که از علم جدا شده است.
از خصوصیّات انسان متّقی آن است که: «امر خوب و کار نیکش حاضر است»؛ یعنی فرد متّقی خود را بهگونهای تربیت کرده که صفات خوب در او بهطور بالفعل بروز و ظهور دارد و برای انجام کارهای نیک آمادگی دارد.
منشأ شهوات، تسلیم شدن در برابر خواهشهای نفس و شهوات برخاسته از نفس امّارۀ بالسوء است؛ لذا انسان باید نفس امّارهٔ بالسوء را مهار کند که اگر توانست آن را مهار نماید، اهل تقوا خواهد بود. بدینجهت شناختن نفس و کمالات و شهوات نفس برای رسیدن به تقوا از لازمترین امور است.
عبادت و اطاعت خداوند، شیرینی و حلاوتی دارد که با هیچیک از شیرینیهای این دنیا قابل مقایسه نیست! آنچنان برای اهلش لذّتآفرین است که حاضرند همهٔ عالَم را بدهند، ولی یک لحظه آن شیرینی را از دست ندهند.
بالاترین آزادی را اسلام به بشریّت داده است که انسان را از هر چیز غیر از بندگی خدا آزاد میکند. انسان مسلمان نسبت به خدا بنده است و نسبت به هر چیز دیگری آزاد است و اگر تقوا داشته باشد، به تعبیر امیرالمؤمنین (ع)، نتیجهاش آزادی از هر بردگی است.
مبادا در ماه مبارک رمضان، دست، زبان، چشم یا گوش ما به گناهی آلوده شود. باید سعی کنیم خود را آنچنان از همهٔ پلیدیها و ناپاکیها دور بداریم که این حالت در ما ملکه شود تا در غیر ماه مبارک رمضان نیز از این گناهان اجتناب کنیم.
هرگز نگوییم: اگر امروز نشد، فردا انجام میدهیم یا اگر این ماه نشد، ماه دیگر انجام خواهیم داد؛ زیرا هیچکس از آینده خبر ندارد، لذا باید این فکر را از سر خود بیرون کنیم و بدانیم که این یک فکر شیطانی و وسوسهای است که نفس امّاره و شیطان به انسان القا میکند.
ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی است که خداوند متعال در اختیار ما گذاشته تا ما بتوانیم در این فرصت، بازسازی ایّام گذشته، نوسازی خودمان و آیندهسازی کنیم. ماه مبارک رمضان، ماه عبادت و بهار قرآن است و ما میتوانیم در این فرصتِ بهوجود آمده بسیاری از نعمتهای خدا را دریافت کنیم.