جلسۀ ۶، رمضان ۱۴۴۲ قمری، صدا و سیمای مرکز یزد

بیانات آیت الله سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته

ماه مبارک رمضان ۱۴۴۲، جلسهٔ ششم

در جلسات گذشته برخی وظایف و اعمال وارد شده در ماه مبارک رمضان ـ که دارای ثواب‌های ویژه است ـ و آثاری را که در این ماه برای عبادت‌کنندگان، توبه‌کنندگان و استغفار‌کنندگان ذکر شده، از زبان رسول اکرم اکرم صلّی الله علیه وآله و معصومین علیهم السّلام بیان کردیم و قرار شد در این جلسه دربارهٔ افضل اعمال در ماه مبارک رمضان سخن بگوییم.

برترینِ اعمال در برترینِ ماه‌ها

دربارهٔ بهترینِ اعمال در ماه مبارک رمضان نمی‌خواهیم ازسوی خودمان استنباطی انجام دهیم، بلکه می‌خواهیم از زبان خود پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله و امیرالمؤمنین علیه السّلام آن را بیان کنیم. امیرالمؤمنین علیه السّلام که در مجلس پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله حاضر بودند و به خطبهٔ غرّای حضرت دررابطه‌با ماه مبارک رمضان گوش فرا داده بودند، پس از نقل این خطبه و ذکر اعمال و فضایل این ماه و کارهای مناسب و شایسته‌ای که موجب ثواب بیشتر می‌شود، می‌فرمایند:

فَقُمْتُ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَفْضَلُ‏ الْأَعْمَالِ‏ فِی‏ هَذَا الشَّهْرِ؟

 وقتی فرمایشات پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله تمام شد، من ایستادم و این‌چنین خدمت حضرت عرض کردم: ای پیامبر خدا! افضل اعمال و برترینِ عمل‌ها در این ماه چیست؟ شما فرمودید: این ماه، ماه ضیافت اللّه است؛ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ؛ برترینِ ماه‌هاست. حال که افضل الشهور و برترین ماه است، افضل الأعمال و برترین عمل در آن چیست تا ما این برترین عمل را در ماه مبارک انجام دهیم؟

مؤمنین عزیز! شب‌زنده داران و روزه‌داران! خوب دقّت فرمایید! آن که مورد پرسش قرار گرفته پیامبر خدا اکرم صلّی الله علیه وآله ‌است، پرسش‌کننده امیرمؤمنان علیه السّلام است و مورد پرسش، بهترین کار در بهترین ماه است!

پیامبر اکرم اکرم صلّی الله علیه وآله در پاسخ، امیرالمؤمنین علیه السّلام را با کنیه (لقبی که برای احترام در زبان عربی به کار می‌رود) مورد خطاب قرار داده و فرمودند:

یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛

ای ابالحسن! برترینِ اعمال در این ماه، دوری گزیدن از حرام‌های خداوند عزّوجلّ است.

پرهیز از محرّمات الهی، برترین عمل در برترین ماه

آری! برترینِ اعمال در ماه مبارک رمضان که برترینِ ماه‌هاست، پرهیز از محرّمات پروردگار است؛ یعنی انسان کاری کند که گرفتار معصیت الهی نشود و کار حرامی انجام ندهد. اگر کسی خدای‌ناکرده غیبت می‌کرده، دروغ می‌گفته، ظلم، غصب یا شرب خمر می‌کرده، یا کسی حجاب شرعی را رعایت نمی‌کرده و یا هر کار حرام دیگری انجام می‌داده یا خدای‌ناکرده ترک نماز یا ترک واجب دیگری می‌کرده، بهترین کار در ماه مبارک رمضان، آن است که این حرام‌ها را انجام ندهد و از انجام محرّمات الهی پرهیز کند.

بنابراین همه باید بدانید ـ البتّه معلوم است مؤمنینی که مخاطب ما هستند، اهل حرام نیستند، ولی برای اینکه این کلام به دیگران هم برسد، می‌گوییم ـ اگر می‌خواهید در این ماه مورد رحمت و غفران الهی قرار گیرید، چنانچه خدای‌ناکرده عمل حرامی را انجام می‌دادید، در این ماه از آن احتراز کنید و حدّاقل برای یک ماه خود را کنترل کنید که امید است خداوند متعال به شما عنایت کند و گذشته‌ها جبران شود و آینده‌تان هم تضمین گردد که اگر نظر لطف الهی باشد این اتّفاق می‌افتد، ولی شرطش این است که انسان واقعاً بخواهد و در مقام عمل تلاش کند.

خبر از شهادت امیرالمؤمنین علیه السّلام در ماه رمضان و واکنش آن حضرت

تتمّهٔ این روایت هم جالب است. پس از آنکه پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله پرسش امیرالمؤمنین علیه السّلام را پاسخ فرمودند و کلام حضرت پایان یافت، پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله شروع به گریه نمودند و طبیعی است که این گریه تعجّب همه را برانگیزاند. لذا امیرالمؤمنین علیه السّلام خدمت رسول اکرم اکرم صلّی الله علیه وآله عرض کردند: یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا یُبْکِیکَ؛ ای رسول خدا! چه چیزی شما را به گریه انداخته است؟! حضرت در پاسخ فرمودند:

یَا عَلِیُّ أَبْکِی لِمَا یُسْتَحَلُّ مِنْکَ فِی هَذَا الشَّهْرِ کَأَنِّی بِکَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَ قَدِ انْبَعَثَ أَشْقَى الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ شَقِیقُ‏ عَاقِرِ نَاقَهِ ثَمُودَ فَضَرَبَکَ ضَرْبَهً عَلَى قَرْنِکَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْیَتَکَ؛

یا علی! می‌گریم برای آن چیزی که در این ماه از تو حلال می‌شمارند و حریم تو را می‌شکنند. گویا تو را می‌بینم که‏ در حال نماز برای پروردگارت هستی و شقى‏ترین افراد بشر درمیان گذشتگان و آیندگان، برادر و هم‌مسلک کسى که ناقهٔ ثمود را از پا درآورد، برخاسته و ضربه‏اى بر فرق سر تو وارد می‌کند و محاسن تو را با خونت خضاب می‌کند.

درحقیقت، پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله خبر از شهادت امیرالمؤمنین علیه السّلام در سال‌های آینده (حدود سی سال بعد در سال چهلم هجری) می‌دهند.

اکنون ببینید واکنش امیرالمؤمنین علیه السّلام چیست! آیا جزع و فزع می‌کنند یا از پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله تقاضا می‌کنند که دعا کنند چنین اتّفاقی نیفتد یا راه تخلّص از آن را می‌پرسند؟! خیر، امیرالمؤمنین علیه السّلام فقط یک سؤال از پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله می‌پرسند:

یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ ذَلِکَ فِی سَلَامَهٍ مِنْ دِینِی؛

ای رسول خدا! آیا این کشته شدن، همراه سلامت دین من است؟

یعنی آیا دینم باقی است و با دین سالم از دنیا خواهم رفت؟ آیا کشته شدن من، شهادت در راه خدا خواهد بود؟ پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله در پاسخ می‌فرمایند:

فِی سَلَامَهٍ مِنْ دِینِکَ؛

بله، در سلامت از دینت هستی.

حقیقتاً ائمّهٔ معصومین علیهم السّلام باید الگوی ما باشند. ما به چه چیزهایی فکر می‌کنیم و آنها چه دغدغه‌هایی دارند! چقدر فاصله است میان افکار و خواست‌های ما و آنچه الگوهای ما و ائمّهٔ معصومین ما علیهم السّلام بر آن هستند!

مقامات عجیب امیرالمؤمنین علیه السّلام از زبان پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله

در ادامه، پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله کلمات بسیار عجیبی دربارهٔ امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمودند:

یَا عَلِیُّ مَنْ قَتَلَکَ فَقَدْ قَتَلَنِی‏ وَ مَنْ أَبْغَضَکَ فَقَدْ أَبْغَضَنِی وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّنِی لِأَنَّکَ مِنِّی کَنَفْسِی رُوحُکَ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُکَ مِنْ طِینَتِی إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَلَقَنِی وَ إِیَّاکَ وَ اصْطَفَانِی وَ إِیَّاکَ وَ اخْتَارَنِی لِلنُّبُوَّهِ وَ اخْتَارَکَ لِلْإِمَامَهِ فَمَنْ أَنْکَرَ إِمَامَتَکَ فَقَدْ أَنْکَرَ نُبُوَّتِی؛

یا علی! کشتن تو کشتن یک انسان عادی نیست. هر که تو را بکشد، مرا کشته و هر که تو را مبغوض بدارد، مرا مبغوض داشته و هر که به تو دشنام دهد، به من دشنام داده است؛ زیرا تو نسبت به من به‌منزلهٔ جان منى‏، روح تو از روح من و سرشت تو از سرشت من است. خداوند متعال من و تو را آفرید و من و تو را برگزید، مرا برای رسالت و تو را برای امامت انتخاب کرد. پس هر که امامت تو را انکار کند، نبوّت مرا انکار کرده است.

سپس حضرت ادامه دادند:

یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَصِیِّی وَ أَبُو وُلْدِی وَ زَوْجُ ابْنَتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَى أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَوْتِی أَمْرُکَ أَمْرِی وَ نَهْیُکَ نَهْیِی أُقْسِمُ بِالَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّهِ وَ جَعَلَنِی خَیْرَ الْبَرِیَّهِ إِنَّکَ لَحُجَّهُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَمِینُهُ عَلَى سِرِّهِ وَ خَلِیفَتُهُ عَلَى عِبَادِهِ؛

ای علی! تو وصیّ من، پدر فرزندان من، همسر دختر من و جانشین من در امّت من، حتّی در زمان حیات من و بعد از وفات من‏ هستی. امر تو امر من و نهی تو نهی من است. سوگند به آن که مرا به پیامبری مبعوث کرد و بهترینِ خلق قرار داد، تو حجّت خدا بر خلق او، امین خدا بر سرّ او و خلیفهٔ خدا بر بندگان او هستی.

خداوند همهٔ ما را از یاوران رسول اکرم صلّی الله علیه وآله و امیرالمؤمنین علیه السّلام و ائمّهٔ معصومین علیهم السّلام قرار دهد و عاقبت همهٔ ما را ختم به خیر بفرماید.

والسّلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته