آیتاللّه مصباح زمانشناس و فرصتشناس بود. فرصتهایی را که خداوند در اختیار او و جامعه میگذاشت، بهسرعت میشناخت و از آنها استفاده میکرد. نیازهای جامعه را بررسی میکرد، عمق نیازها را شناسایی و آنها را ریشهیابی میکرد، راه برآورده شدن نیازها را بررسی مینمود و براساس آن وارد میدان عمل میشد.
قضا و قدر الهی و ساختار آفرینش، این است که گاهی بر اساس ظلم ظالمی، آثاری پدید میآید که غیر ظالمان را نیز گرفتار میکند. البته کسانی که به وظایف خود عمل کنند، نوعاً در مصونیت قرار دارند و حتّی اگر هم در مصونیت نباشند، حتماً به نوعی برایشان جبران خواهد شد. امّا آنچنانکه در واقعیت ملاحظه میکنیم، برخی آثار قهراً دامنگیر همگان میشود.
نجات کشور از چنگال ظلم و ستم و جهل و تیرگی و تاریکی و حفظ آن از دست دشمنان کار بزرگی بود که بهآسانی اتّفاق نیفتاد و ادامهٔ آن نیز آسان نخواهد بود. دشمنانی که بر سر این سفره نشسته بودند و از هر طرف از آن بهره می بردند، هرگز آرام نمینشینند.