زمان امام صادق (ع) چون فترتی در رهایی از ظلم دو حکومت بنیامیّه و بنیعبّاس و زمان درگیریهای این دو گروه و انتقال حکومت از بنیامیّه به بنیعبّاس بود، فرصتی برای امام (ع) پیدا شد تا معارف الهی و حقایق اسلامی را بهتر و بیشتر از سایر ائمّه (ع) برای مردم بیان فرمایند؛ ولی اشتباه بزرگ آن است که ما فکر کنیم امام صادق (ع) در یک شرایط نسبتاً معمولی، زندگانی، وظایف و هدایت خود را انجام دادند.
منشأ قضیّهٔ اربعین آن است که آسمان و زمین چهل شبانهروز بر حضرت گریه کردند؛ یعنی یک نوع هماهنگی با کلّ خلقت است. امام حسین (ع) چون در عالَم یگانه است و شهادت ایشان تا روز قیامت و حتّی در خود روز قیامت پایدار و در عالَم اثربخش است، اربعین ایشان هر سال است.
کربلا و عاشورا و شهادتها و زخمهای آن و تحمل مصیبتها و رنجها و تشنگیها و تازیانهها و دشنامها و اسارتهای آن، سرمایۀ پایان ناپذیر اسلام و بشریت در همۀ پهنای جغرافیایی عالم و همۀ درازای زمان زندگانی آدم است. این حادثۀ یکتا، زمین و زمان را در مینوردد و جانهای آماده را از عشق الهی و اولیای الهی سیراب میکند. هر که مستعدتر، بهرهاش بیشتر.
ولایت فرمان دین اسلام و هدایت کنندهٔ مردم و تطبیق دهندهٔ دین است. ولایت و امامت بلاتشبیه به منزلهٔ فرمان است و زمام امر دین دست امام (ع) است که جامعه را به آن سویی که خداوند متعال خواسته هدایت میکند و دستورات الهی را اجرا نموده و جامهٔ عمل میپوشاند.
عید قربان، الگوی بسیاری از فضیلتها و یادگار ابراهیم خلیل (ع) است. چنانکه از روایات استفاده میشود در میان انبیا، رتبهٔ بعد از پیامبر اکرم (ص)، رتبهٔ ابراهیم خلیل (ع) است و البته اهلبیت پیامبر (ع) هم ملحق به پیامبر (ص) بوده و مقدّم هستند.
تمامی مراحل زندگانی حضرت فاطمهٔ زهرا (ع) از ولادت تا شهادت، استثنایی است. البتّه نور حضرت فاطمه علیها السّلام قبل از تولّد و وجود جسمانی ایشان و حتّی قبل از خلق عرش بههمراه نور همهٔ اهلبیت (ع) وجود داشته و آن بهجای خود محفوظ است، امّا سیر زندگانی او از انعقاد نطفه و نحوهٔ تولّد گرفته تا شهادت، همه جنبهٔ الهی و آسمانی دارد.
قضیّۀ رحلت پیامبر صلّی الله علیه وآله و روند شکلگیری این اتّفاق و قضایایی که دررابطهبا روزهای قبل از رحلت آن حضرت نقل شده، خیلی مطالب عجیبی است و کلماتی که حضرت در این مدّت بیان فرمودهاند، دریایی از مطالب ناب و پندآموز است.