عنوان «صلات» که عنوانی ذاتی است و نماز مصداق ذاتی آن است. منظور از ذاتی بودنِ عنوان هم این است که بر تکبیر تا تسلیم، ذاتاً منطبق است و اگر از هر چیزی غیر از این اجزاء و شرایط صرفنظر کنیم، این عنوان همچنان باقی است. لذا وقتی چنین ناذری ...
قبلاً گفتیم حتّی بنابر صحیحی، صحّت حتی از حیث شروط عدمی عقلی مقصود نیست؛ یعنی اگر هم کسی قائل شود که الفاظ عبادات ـ از جمله صلات ـ برای خصوص صحیح وضع شده، مقصود صحیح از حیث اجزاء و شرایط است، امّا صحیح از حیث ...
ادّعا کردهاند در روایات متعددّی، بدون اعمال عنایت (یعنی بدون اینکه خواسته باشند مجاز به کار ببرند) الفاظ عبادات بر عبادات فاسد اطلاق شده است، پس معلوم میشود این الفاظ برای اعمّ از صحیح و فاسد وضع شده است؛ زیرا اگر ...
برخی گفتهاند: الفاظ عبادات، نسبت به عبادات فاسد، صحّت سلب دارد؛ یعنی ما میتوانیم مثلاً لفظ صلات را بما له من المعنی، از نمازهای فاسد سلب کنیم و این امری وجدانی است؛ فرضاً در مورد نمازی که دارای طهارت یا سجود نیست ...
ملاک اصولی بودن یک مسئله، صرفاً حجّت عام بودن و مناسبت قریب داشتن با فقه است؛ حال ممکن است بدون ضمّ کبرای دیگری و تنها با ضمّ صغری، یک حکم فقهی کلّی به دست آید؛ یا ممکن است لازم باشد بیش از یک کبری به آن ضمیمه شود ...
در مباحث قبلی بیان کردیم حتّی اگر صحیحی شدیم و گفتیم لفظ صلات برای نماز صحیح وضع شده، نمیتوانیم بعضی از شروط عقلی را داخل در مسمّا بدانیم؛ مثلاً یکی از شروط عقلی صلات، آن است که مورد نهی تکلیفی قرار نگرفته باشد ...
همانطور که بنابر اعمّی، امر متعلّق به صلات، به قدر متیقّن واجب (آنچه قطعاً واجب است) و جزء مشکوک منحل میشود، بنابر صحیحی هم اینچنین است؛ زیرا بنابر اعمّی به صلات امر شده و میدانیم ده جزء قطعاً داخل صلات است و جزء یازدهم مشکوک است ...
آخرین جامعی که میان افراد اعمّ مطرح میکنیم، نظیر جامع برگزیده میان افراد صحیح است. ما در تصویر جامع میان افراد صحیح گفتیم: جامع بین نمازهای صحیح، مفهومی کششدار و انعطافپذیر (از حیث ذات، کمّ و کیف اجزاء) و منطبق بر نفس اجزاء است، منتها یک علامت ...
جناب آخوند رحمه الله در اشکال دوم خود بر نظریهٔ میرزای قمی رحمه الله فرمود: اگر صلات اسم برای ارکان اربعه باشد، لازم میآید استعمال آن در نماز تامّ الاجزاء و الشرائط مَجاز باشد؛ زیرا از باب استعمال لفظ وضع شده برای بعض، در کلّ میشود ...
مرحوم نائینی میفرماید: اینکه شما فرمودید صدق صلات وجوداً و عدماً دائر مدار این ارکان اربعه است، میگوییم: خود این ارکان اربعه چیز ثابتی نیست و به حسب حالات و شرایط مختلف، متفاوت است؛ مثلاً طهارت از حدث، میتواند مائی باشد و میتواند ترابی باشد ...
تشکیک چیزی نیست که بتوان به این سادگی در جایی به آن ملتزم شد، بلکه تشکیک یا در وجود راه دارد که ذاتاً بسیط است و یا در ماهیات بسیط. امّا در ماهیات مرکّب، تشکیک تصوّر ندارد؛ چه مرکّب حقیقی باشد و چه مرکّب اعتباری ...
سومین جامع فرعی که شهید صدر رحمه الله در جامع ترکیبی خود اخذ فرمود، جامع مربوط به قیود قسم چهارم، یعنی قیود دارای بدل طولی بود؛ مانند جامع بین رکوع از حالت ایستاده و رکوع از حالت نشسته. در اینجا فیالجمله جامعی میان ...