قدردانی از نعمت انقلاب اسلامی

درس اخلاق آیت الله

سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته

در آستانهٔ سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی

(۱۴۰۰/۱۱/۱۹)

فرورفتن در مشکلات به همراه بصیرت و عادت بر صبر

بخش‌هایی از خطبهٔ مولا امیرالمؤمنین علیه السّلام را ذکر می‌کردیم. حضرت در نامهٔ مبارک خود به فرزند عزیزشان ـ به حسب آنچه در نهج البلاغه آمده است ـ در ضمن وصایای بسیار ارزشمند خود چنین می‌فرمایند:

خُضِ‏ الْغَمَرَاتِ‏ [إِلَى الْحَقِّ‏] لِلْحَقِّ حَیْثُ کَانَ؛

به راه حق، هر جا که باشد، در مشکلات و سختى‏ها فرو شو!

این دستور واقعاً سنگینی است! «خوض غمرات» یعنی فرو رفتن در جاهایی که انسان در مظنّهٔ خطر قرار می‌گیرد و مشکلات دارد. حضرت می‌فرمایند: در مشکلات و سختی‌ها برای رسیدن به حق و در راه حق ـ هر جا که باشد ـ فرو برو. البتّه هر چیزی حدودی و حسابی دارد، امّا مقصود این است که مشکلات نباید انسان را از پیمودن راه حق و عمل کردن به وظیفه باز دارد. مخصوصاً که حضرت در عبارت بعدی بلافاصله می‌فرمایند:

وَ تَفَقَّهْ فِی الدِّینِ؛

و در دین تفقّه داشته باش.

یعنی اگر خوض غمرات می‌کنید، تفقّه در دین هم داشته باشید؛ زیرا بدون تفقّه و دید درست نمی‌توان چنین کاری کرد. سپس می‌فرمایند:

وَ عَوِّدْ نَفْسَکَ [الصَّبْرَ] التَّصَبُّرَ عَلَى الْمَکْرُوهِ وَ نِعْمَ الْخُلُقُ التَّصَبُّرُ فِی الْحَقِّ؛

و خود را به شکیبایى بر امور ناخوشایند عادت ده‏ و چه خوب اخلاقی است شکیبایی در راه حق‏!

این‌ها کلماتی است که می‌خوانیم، می‌شنویم، مطالعه می‌کنیم و امید هم داریم که عمل کنیم، امّا عمل به آنها کار آسانی نیست. خوض غمرات برای حق، تفقّه و تصبّر ـ آن‌هم عادت دادن خود به صبر بر ناخوشایندی‌ها ـ کارهای آسانی نیست. گاهی در مورد خاصّی مشکلی برای انسان پدید می‌آید و انسان چند روزی آن را تحمّل می‌کند و سپس رفع می‌شود. این هم خوب است، امّا خوض غمرات به‌شمار نمی‌رود، بلکه اگر مشکل پشت مشکل و سختی پشت سختی باشد، آنجاست که خوض غمرات صادق می‌شود و عادت بر تصبّر بر حق صدق می‌کند.

نسخهٔ سعادت‌بخش امیرالمؤمنین علیه السّلام برای فرد و جامعه

اگر بخواهیم به اهداف خود ـ چه در سطح خُرد و فرد و چه در سطح جامعه و کلان ـ برسیم، باید به همین دستورالعمل و نسخه‌ای که امیرالمؤمنین علیه السّلام برای فرزندشان و برای همگان فرموده‌اند، عمل کنیم. اهداف بلند آسان به دست نمی‌آید. اگر می‌خواهیم در تحصیل و تهذیب موفّق باشیم، باید خوض غمرات داشته باشیم و از فرورفتن در مشکلات نهراسیم. همچنین جامعه‌ای که می‌خواهد به نقطهٔ روشنی برسد، باید خوض غمرات و تصبّر بر مکروه داشته باشد. حضرت در جای دیگر از قول پیامبر صلّی الله علیه وآله می‌فرمایند:

إِنَّ الْجَنَّهَ حُفَّتْ بِالْمَکَارِهِ وَ إِنَّ النَّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ؛

بهشت با ناخوشایندی‌ها و آتش با شهوت‌ها پیچیده شده است.

جامعه‌ای که هدفش را امر متعالی و مقدّسی قرار داده و می‌خواهد به نقطهٔ روشنی برسد، چاره‌ای جز این ندارد که در این راه فداکاری‌ها و تحمّل سختی‌ها داشته باشد.

قدردانی از نعمت انقلاب اسلامی با تحمّل سختی‌ها و ناخوشایندی‌ها

خداوند متعال به این ملّت لطف کرد و این کشور را از دست ظالمان وابسته نجات داد و این انقلاب را به پیروزی رساند و در رأس ادارهٔ کشور ولیّ فقیه را قرار داد و کارگزارانی شایسته که به دست خود مردم انتخاب می‌شوند. البتّه گاهی هم خود مردم اشتباه می‌کنند، ولی به‌هرحال کلید آن به دست مردم است. اکنون این وظیفهٔ ماست که این نعمت الهی را حفظ کنیم و در این راه خوض غمرات، تفقّه در دین و تصبّر بر مکروه را نصب‌العین خود قرار دهیم.

حکمرانی مرئی و نامرئی دشمنان بر این کشور قبل از انقلاب

نجات کشور از چنگال ظلم و ستم و جهل و تیرگی و تاریکی و حفظ آن از دست دشمنان کار بزرگی بود که به‌آسانی اتّفاق نیفتاد و ادامهٔ آن نیز آسان نخواهد بود. دشمنانی که بر سر این سفره نشسته بودند و از هر طرف از آن بهره می بردند، هرگز آرام نمی‌نشینند. این‌ها حدود دویست سال به چپاول این ملّت عادت کرده بودند! از زمان فتحعلی شاه قاجار شروع کرده بودند تا زمان ناصرالدین شاه و آن قراردادهای ننگین مانند «رویتر» و «رژی» و سپس دیگر قراردادها را یکی پس از دیگری با ایران منعقد کرده بودند و به صورت قرارداد و بی‌قرارداد در این مملکت حکمرانی مرئی و نامرئی می‌کردند! امّا با انقلاب اسلامی همهٔ این امتیازات از دست آن‌ها گرفته شد.

رژیم‌های سابق از هر طرف به دشمنان باج می‌دادند. اوایل زمان قاجار از یک طرف به روس‌ها و از طرف دیگر به انگلیسی‌ها و امثال آن‌ها باج می‌دادند. زمان پهلوی نیز چنین بود. البتّه نوکری عمدهٔ رژیم پهلوی برای غرب و آمریکا بود، ولی به شرق آن زمان و کمونیست‌ها هم باج می‌داد. چنین نبود که روس‌ها ساکت بنشینند و همهٔ منافع کشور دست آمریکا باشد، بلکه سهمی هم برای خودشان منظور می‌کردند و می‌بردند! کسی که از این کشور سهم خود را نمی‌برد و چیزی برایش باقی نمی‌ماند، ملّت بود! اگر هم چیزی به ملّت می‌دادند، حدّاقل‌هایی بود که دیگر چاره‌ای از دادن آن نداشتند، آن‌هم عمدتاً تنها بخشی از جامعه بهره‌مند می‌شدند.

وضع فجیع کشور قبل از انقلاب

چه وضع فجیعی در این کشور وجود داشت! آن‌هم در قرن بیستمی که تکنولوژی آن‌قدر پیشرفت کرده بود و آن‌همه امکانات در اختیار ایران بود، ولی مردم ایران از همهٔ آن امکانات اعمّ از نفت، گاز، برق، آب سالم، جادّهٔ درست و سایر امکانات عمومی و خصوصی بی‌بهره بودند. تنها در حدّ نازلی که یک کشور فقیر بدبخت و کنارافتادهٔ بی‌ارزش داشت، از این امکانات به مردم می‌دادند و بخش وسیعی از جامعه چنین وضعی داشت. کشور از لحاظ بهداشت، درمان، صنعت و همهٔ زمینه‌های دیگر در بسیاری از مناطق در حدّ بسیار نازلی قرار داشت و برخی امکانات هم که در مناطق دیگر وجود داشت، وابسته به خارج بود.

انقلاب اسلامی کشور را زنده کرد

تعبیر جامع درمورد وضعیت کشور در آن زمان، این است که شرایط این کشور، حوزه‌ها و مردم، در بیشتر جهات مثل شرایط یک مرده بود و این انقلاب به رهبری حضرت امام قدس سره و با هدایت‌های ایشان و تلاش روحانیت و فداکاری شهدا و مردم، این مرده را زنده کرد و کشور به یک موجود زنده به نام جمهوری اسلامی تبدیل شد. زنده بودن با مرده بودن چقدر تفاوت دارد؟! تفاوت کشور پس از انقلاب با قبل از انقلاب نیز چنین است. حوزه‌های علمیه هرچند خیلی از علما برای حفظ آن تلاش می‌کردند، امّا در رژیم پهلوی درون قوطی دربسته‌ای قرار داشتند که دشمن نمی‌گذاشت در مواقع حسّاس، مهم و سرنوشت‌ساز از آن خارج شوند. حاصل تلاش حوزه‌ لابه‌لای کتاب‌ها بود و تنها در محدوده‌های خاصّی و افراد محدودی از آن بهره‌مند می‌شدند.

این تحمیل فشار و در چارچوب خاص نگه داشتن، هم نسبت به حوزه‌ها و هم نسبت به دانشگاه‌ها اِعمال می‌شد و عوارض سوء فراوانی داشت. البتّه حوزه‌ها چون ریشه‌های عمیق صدها‌ساله داشتند، باوجود آن‌همه فشارها و حصارها خودشان را حفظ کردند و خمیرمایهٔ اصلی خود را نگه داشتند و انرژی خود را در طول این مدّت ذخیره کردند و این انرژی ذخیره‌شده را با پیدایش انقلاب آزاد کردند و خیلی چیزها را به دست آوردند، امّا متأسّفانه دانشگاه‌ها چنین نبودند. از اوّل نگذاشتند دانشگاه‌ها بر اساس درستی پی‌ریزی شود و تنها در یک محدودهٔ بسیار خاص و هدایت‌شده و کنترل‌شده مشغول کار بودند و شکوفایی آنان پس از پیروزی انقلاب است.

در آن شرایط سخت، انقلاب اسلامی پیروز شد و همهٔ این شرایط را زیر و رو کرد و اساساً وضع دیگری پدید آمد و اتّفاقاتی که اصلاً باور نمی‌کردیم رخ داد. این نعمت بزرگی است که باید قدرش را بدانیم و دراین‌زمینه تمام تلاش خود را انجام دهیم؛ مخصوصاً که دشمن نمی‌خواهد این نعمت دست این ملّت و دست مسلمانان و شیعیان امیرالمؤمنین علیه السّلام و اولاد امیرالمؤمنین علیه السّلام باشد و تمام تلاشش را هم در این راستا انجام می‌دهد و یک عدّه مزدور کثیف داخلی و یک عدّه افراد فریب‌خورده یا ساده نیز با آن‌ها همراهی می‌کنند.

تلاش فراوان جهان استکبار برای ریشه‌کنی انقلاب

جهان استکبار یکی از مهم‌ترین همّت‌هایش را بر این گذاشته که در مقابل این انقلاب و برای ریشه‌کنی آن به گمان باطل خود تلاش کند. متأسّفانه عدّه‌ای هم در داخل کشور همان خط را پیگیری می‌کنند؛ مخصوصاً در فضای مجازی گویا عدّه‌ای در اسرائیل و آمریکا نشسته و برای خرابکاری در این کشور مأموریت دارند، درحالی‌که همین افراد در حال استفاده از فضای این کشور و امکانات و نعمات این کشور هستند و بعضی از آن‌ها از ویژه‌خواران نظام هم بودند و حتّی امکانات دولتی، حکومتی و حاکمیتی را در اختیار داشتند، ولی مثل یک مزدور اسرائیلی یا خود اسرائیلی و یک صهیونیست چنین فعّالیت می‌کنند و می‌نویسند و خسته هم نمی‌شوند! انصافاً شیطان نوکرهای عجیبی دارد! عدّه‌ای بیچاره هم که قدرت تحلیل ندارند، کم یا زیاد تحت تأثیر این افراد واقع می‌شوند.

وظیفهٔ سنگین همگان در دفاع از نظام اسلامی

حوزه، نظام، مسئولان و مردم وظیفهٔ سنگینی دارند و باید در همهٔ این جبهه‌ها مقاومت و دفاع کنند و در برابر دشمن تلاش نمایند و دشمن را عقب برانند و به جای خود بنشانند. انصافاً کار سنگینی است و وظیفهٔ ساده‌ای نیست. قدرت‌های ظاهری و مادّی دنیا صف کشیده و با تمام توانشان در حال فعّالیت ضدّ این انقلاب هستند. عدّه‌ای هم از داخل هرچند محدود هستند، امّا از سوی دشمنان تغذیه می‌شوند و همدیگر را یاری می‌کنند؛ این برای آن خوراک تهیّه می‌کند و آن برای این امکانات فراهم می‌نماید. لذا باید نظام، حوزه، مردم و متدیّنین در همهٔ این عرصه‌ها در مقابل دشمن و توطئه‌هایش مقاومت کنند. این‌ها کار کمی نیست و اینجاست که خوض غمرات در راه حق، تفقّه و تصبّر بر مکروه به کار می‌آید.

امیدواریم خداوند متعال به همهٔ ما توفیق تصبّر بر مکروه، تفقّه در دین و خوض غمرات در راه حق عنایت فرماید و تا لحظهٔ آخر دست ما را بگیرد و هدایت کند، دشمنان ما را خوار و ذلیل و منکوب گرداند و پیروزی در برابر دشمنان را به‌ویژه با ظهور مولا و سیّدمان امام ‌زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف نصیب ما فرماید، خدمت‌گزاران به اسلام و مسلمین خاصّه مقام معظّم رهبری دام ظلّه را تسدید و تأیید و طول عمر بیشتر عنایت فرماید، شهدا، ارواح مراجع، علمای گذشته و امام بزرگوار قدس سره را با ارواح صدّیقین و شهدا محشور گرداند و توفیق قدرشناسی از این نعمت‌ها را به ما عنایت فرماید و مشکلات را به لطف خودش برطرف گرداند.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته