عبرت‌گیری از تاریخ و سرنوشت گذشتگان

فرازهایی از بیانات

آیت الله سیّد محمّد رضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته

در جمع طلّاب حوزهٔ علمیّهٔ یزد

در ایّام سوگواری فاطمیّه (سلام الله علیها)

۱۳ جمادی الأولی ۱۴۴۴ (۱۷ آذر ۱۴۰۱)

عبرت‌گیری از تاریخ و سرنوشت گذشتگان

ما باید در تاریخ و اتّفاقاتی که در صدر اسلام پس از حکومت امیرالمؤمنین علیه السّلام رخ داد و منجر به حکمرانی امثال معاویه و یزید شد، خوب دقّت کنیم و توجّه داشته باشیم که آن اتّفاقات برای ما نیز ممکن است رخ دهد؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علیه السّلام در یکی از خطبه‌های خود در نهج‌البلاغه می‌فرمایند:

إِنَّ الدَّهْرَ یَجْرِی بِالْبَاقِینَ‏ کَجَرْیِهِ بِالْمَاضِینَ؛

روزگار بر باقى ماندگان چنان گذرد که بر گذشتگان گذشت.

خیال نکنید ما قوم‌و‌خویشی خاصّی با خدا داریم! تا زمانی که خوب باشیم و شیعهٔ حقیقی و سرباز واقعی امام ‌زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف باشیم، مورد عنایت آن حضرت هستیم؛ چنان‌که از ایشان نقل شده است:

إِنَّا غَیْرُ مُهْمَلِینَ لِمُرَاعَاتِکُمْ؛

ما در رعایت حال شما کوتاهى نمى‏کنیم.

امّا اگر خدای‌ناکرده طبق وظیفهٔ خود عمل نکردیم و اعمالمان درست نبود، تضمینی برای ما نیست. اگر جامعه‌ای حتّی رهبری مثل امیرالمؤمنین علیه السّلام یا امام حسن علیه السّلام داشته باشد، ولی ظرفیّت لازم را نداشته باشد و مؤمنان آن جامعه در راه ولایت و امامت، فداکاری لازم را نداشته نباشند، سرنوشتی شوم مانند سرنوشت جامعهٔ پس از حکومت امیرالمؤمنین علیه السّلام و امام حسن علیه السّلام پیدا خواهد کرد و از این سرنوشت‌ها در طول تاریخ بسیار بوده است.

جنایت‌های استعمارگران از زمان قاجار تا کنون

سال‌ها یک رژیم سفّاک، خون‌خوار، بی‌رحم و دست‌نشاندۀ بیگانه بر این کشور مسلّط بود و استعمار پیدا و پنهان دست‌کم دویست سال این کشور را زیر تازیانه‌های خود قرار داده بود. از زمانی که رابطهٔ حاکمان این کشور با غربی‌ها محکم شد، کشورهایی مثل انگلیس و بلکه تا‌اندازه‌ای روس‌های آن زمان و برخی از کشورهای دیگر در کشور ما نفوذ کردند و در سرنوشت کشور ما دخالت کردند.

شما تاریخ را ملاحظه کنید! چرا عدّه‌ای از مردم تاریخ را فراموش می‌کنند؟! در زمان ناصر‌الدین شاه و حتّی قبل از آن، چقدر جنایت فقط از طریق سفارت انگلیس و عوامل آنان در این مملکت انجام شد؟! چرا میرزا تقی‌خان امیر‌کبیر را کشتند؟! چرا درِ دار‌الفنون را عملاً بستند؟! چرا علما را تبعید و شهید کردند؟! همهٔ این کارها به‌خاطر آن بود که می‌خواستند این کشور کاملاً در اختیار آن‌ها باشد و هر‌گونه خواستند با این کشور رفتار کنند!

جنایت‌های وحشتناک در قضیّهٔ مشروطه، به اسم دفاع از آزادی

پس از آن، در نهضت مشروطه دیدند مردم قدری ناراضی‌اند و اگر بخواهند به رهبری علمایی چون شیخ فضل‌اللّه نوری رحمه الله برای عدالت‌خواهی قیام کنند و حکومت را اداره نمایند، پای استعمار به‌کلّی از این کشور بریده می‌شود. از‌این‌رو مشروطه‌ای درست کردند که به سود خودشان بود و عدّه‌ای حتّی برخی نخبگان را نیز فریب داده و با خود همراه کردند.

قضیّهٔ مشروطه واقعاً غوغاست! چه بسیار افراد عالم و حتّی مجتهد که به اسم دفاع از آزادی در این قضیّه شهید شدند! تنها عدّهٔ کمی بودند که با‌وجود ظاهر زیبا و فریبندۀ مشروطه، فهمیدند اصل قضیّه چیست و پشت پردۀ آن چه می‌گذرد! حتّی خیلی از علما ابتدائاً از مشروطه حمایت کردند، ولی بعداً وقتی دیدند افراد دیگری در پشت پرده، صحنه را مدیریّت می‌کنند و تنها الفاظ زیبایی برای فریب مردم به‌کار برده می‌شود، اعلام کردند که این راه غلط است.

مبارزهٔ جدّی با حجاب، روحانیّت و دین در دوران پهلوی

پس از مشروطه و قضایایی که اتّفاق افتاد، استعمارگران دیدند نمی‌توانند با قاجار که تحت نفوذ خودشان هم بودند، کنار بیایند؛ زیرا به‌هرحال نوعی گرایش‌های ملّی و مذهبی داشتند و آنچه را استعمار می‌خواست کاملاً محقّق نمی‌کردند. بدین‌جهت قاجار را از سر راه برداشتند و یک قلدر بسیار هتّاک، بی‌شرف، جاه‌طلب و دنیا‌پرست به نام رضاخان قزّاق را پیدا کردند و او را به قدرت رساندند. وی ابتدا به‌عنوان سردار سپاه و سپس به‌عنوان شاه، دربست در اختیار آن‌ها بود و وقتی قدرت را به دست گرفت، کارهایی انجام داد که در جامعهٔ ایران اسلامیِ آن زمان قابل تصوّر نبود و تماماً دیکتهٔ استعمار بود؛ دقیقاً همان مسائلی که امروزه عدّه‌ای به آن دامن می‌زنند!

از مهم‌ترین کارهای او مبارزه با حجاب بود و این کار جزء اصولی‌ترین اهداف او به‌شمار می‌رفت! واقعاً عجیب است! حاضر شد در مسجد گوهرشاد آن‌‌همه انسان را بکُشد و آن جنایت عظیم را مرتکب شود، به‌خاطر اینکه چادر از سر زنان مسلمان بکشد.

برنامهٔ دیگر او این بود که روحانیّت منزوی شود و این لباس روحانیّت کنار گذاشته شود؛ همین کاری که امروزه برخی عوامل شروع کرده‌اند. این همان نقشه است و مسئلهٔ جدیدی نیست. آن‌ها به اسم متّحد‌الشکل شدن می‌خواستند لباس روحانیّت کنار گذاشته شود.

سومین نقشهٔ او این بود که افکار و عقاید اسلامی متزلزل شود و روحیّه و روان مردم آن‌چنان ساخته شود که ضدّ دین و روحانیّت شوند.

تبلیغات وسیع پهلوی ضدّ روحانیّت

یکی از کارهای رژیم پهلوی این بود که به‌وسیلهٔ عوامل و جاسوس‌های خود، ضدّ روحانیّت، تبلیغ و فعّالیّت می‌کرد؛ از‌جمله اینکه در جامعه به‌لحاظ روانی چنین القا کرده بودند که اگر کسی در ماشینش روحانی سوار کند، پنچر می‌شود! در آن زمان‌ها وضعیّت جادّه‌ها خراب بود و لاستیک‌ خودروها نیز توان و کیفیّت لازم را نداشت، لذا پنچر شدن لاستیک‌‌ها امری کاملاً طبیعی بود و وقتی ماشین در آن جادّه‌های قدیمی و خراب با لاستیک‌های آن زمان حرکت می‌کرد، معمولاً لاستیک ماشین پنچر می‌شد! حال اگر یک روحانی در ماشین بود، می‌گفتند: پنچری لاستیک به‌خاطر این روحانی است!!! چیزی نظیر میخ‌ریزی اراذل و اوباش در این روزها در جادّه‌ها!

در‌این‌زمینه قضیّهٔ مهمّی وجود دارد که چه‌بسا مکتوب هم باشد و مرحوم والد ما ـ خدا رحمتشان کند ـ نیز آن را نقل می‌کردند. قضیّه قریب به این است که مرحوم شیخ محمّد آخوندی می‌گفت: ما با ماشین از همدان می‌آمدیم که ناگهان از دور دیدیم کسی در بیابان در کنار جادّه نشسته است. وقتی نزدیک شدیم، دیدیم روحانی است. نزدیک‌تر که آمدیم، دیدیم قلم و کاغذ در‌دست مشغول نوشتن است. وقتی رسیدیم، دیدیم حاج شیخ عبّاس قمّی است؛ یعنی صاحب همین مفاتیح، منتهی‌الآمال و کتاب‌های نفیس دیگر. ماشین را نگه داشتیم و از ایشان پرسیدیم: شما در این بیابان در حال نوشتن چه می‌کنید؟!

گفت: من سوار ماشینی بودم و در‌حال حرکت بودیم که ناگهان ماشین پنچر شد و راننده گفت: مقصّر، این آخوند است! لذا من را در این بیابان پیاده کردند و همگی رفتند! من هم قلم و کاغذ همراهم بود و با خود گفتم: همین جا می‌نشینم و می‌نویسم تا اینکه فرجی حاصل شود. ببینید چگونه ضدّ روحانیّت تبلیغ کرده بودند!

یا در همین یزد، مرحوم شیخ غلام‌رضا می‌خواست به مشهد سفر کند؛ آن‌هم برای زیارت امام ‌رضا علیه السّلام، ولی فقط یک گاراژدار حاضر شد ایشان را ببرد. بنابراین، این تبلیغاتی که امروزه می‌بینید ضدّ روحانیّت انجام می‌شود، مسئلهٔ جدیدی نیست و ریشه در استعمار کهن دارد.

آشوب و اغتشاش ضدّ حکومت ملّی در کودتای ۲۸ مرداد

ببینید در زمان مرحوم آیت‌اللّه کاشانی و پس از نهضت ملّی شدن صنعت نفت و تشکیل یک حکومت ملّی، در جریان کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ چه کارها کردند! حکومتی که تا حدودی به انگلیسی‌ها و استعمارگران «نَه» گفت ـ هرچند از جهات دیگر نقص‌های بسیار داشت ـ نتوانستند آن را تحمّل کنند و یکی از اراذل و اوباش معروف را به نام «شعبان بی‌مخ» به‌همراه عدّه‌ای از چاقو‌کش‌ها، اراذل و اوباش و افراد دیگر جمع کردند و ضدّ حکومت ملّی آشوب و اغتشاش به راه انداختند. آمریکا هم دخالت کرد و دوباره رژیم پهلوی را مسلّط کردند.

این‌ها مسائلی است که در طول تاریخ وجود داشته است و امروز نیز تاریخ تکرار می‌شود؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمودند: إِنَّ الدَّهْرَ یَجْرِی بِالْبَاقِینَ‏ کَجَرْیِهِ بِالْمَاضِینَ؛ روزگار بر باقى‌ماندگان چنان گذرد که بر گذشتگان گذشت.

ضربهٔ سخت ایران اسلامی به استعمارگران

بنابراین آنچه امروزه اتّفاق می‌افتد، همان اتّفاقات گذشته است و مسئلهٔ جدیدی نیست، ولی ما باید حواسمان را خیلی جمع کنیم! امروزه دشمن ضربهٔ عجیبی از ایران اسلامی خورده و لقمهٔ چرب و نرمی که به‌راحتی از آن استفاده می‌کردند و آن‌همه منافع برایشان داشت، از حلقوم ناپاکشان بیرون کشیده شده و کشورهای اسلامیِ اطراف نیز از لوث وجودشان در‌حال پاک شدن است. در این شرایط، معلوم است که دشمنان دیوانه می‌شوند!

شما ببینید امروز در جهان چه خبر است! انگلیس و فرانسه‌ای که دنیایی را می‌بلعیدند و ابایی نداشتند هزاران هزار انسان را برای رفاه دنیایشان نابود کنند،‌ امروزه به چه روزی افتاده‌اند! فرانسه‌ای که معروف است یک میلیون الجزایری را نابود کرد و انگلیسی که بر چین، هند و کشورهای دیگر مسلّط بود ـ و اساساً شبه‌جزیرهٔ هند با‌اینکه چند برابر انگلیس بود، ولی مستعمرهٔ انگلیس به‌شمار می‌رفت ـ امروزه دست و پایشان درحال جمع شدن است و به روزگاری نشسته‌اند که برای تهیّهٔ گرما در زمستان باید از ذغال‌سنگ و چوب درختان جنگل استفاده کنند، در‌حالی‌که قبلاً با چپاولی که از دنیا می‌کردند، در ناز و نعمت به‌سر می‌بردند! واقعاً نکتهٔ عجیبی است!

یک سؤال بی‌پاسخ از سازش‌طلبان با آمریکا!

گاهی می‌گویند: شما چرا با آمریکا سازش نمی‌کنید؟! چرا حاضر نیستید با آمریکا کنار بیایید تا این تحریم‌ها و مشکلات کم شود؟!

در پاسخ، ابتدا ـ به اصطلاح طلبگی ـ یک نقض وارد می‌کنیم و می‌گوییم: چرا الآن انگلیس، فرانسه و آلمان با روسیه سازش نمی‌کنند تا برای زمستانشان نفت داشته باشند؟! اگر آن‌ها همین الآن از حمایت اکراین و تحریم روسیه دست بردارند، نفت روسیه و کشورهای دیگر به آن‌ها می‌رسد و رفاه قبلی خود را خواهند داشت. چرا حاضرند این‌همه محدودیّت و این تورّم را که سال‌هاست در این مقیاس تجربه نکرده‌اند، تحمّل کنند؟! آن‌ها الآن نفت، بنزین، گاز، برق و… به اندازهٔ کافی ندارند، پس چرا با روسیه کنار نمی‌آیند تا همهٔ این محدودیّت‌ها برطرف شود؟!

کسی نیست از این غرب‌زده‌هایی که هر روز در روزنامه‌ها، کانال‌ها و سایت‌هایشان می‌نویسند: «چرا با آمریکا کنار نمی‌آیید؟» این سؤال را بپرسد! حتّی بعضی از آن‌ها عمامه هم دارند! می‌گویند: «چرا با دنیا سازش نمی‌کنید؟» اسم آمریکا و دنباله‌ر‌وهایش (انگلیس، فرانسه و…) را «دنیا» می‌گذارند! آیا همهٔ دنیا همین چند کشور غربی است؟! آیا چین، روسیه و بقیّهٔ کشورها جزء دنیا نیستند؟!

ما فقط یک سؤال می‌کنیم: آن‌هایی که الگوی شما هستند، چرا با روسیه کنار نمی‌آیند؟! الآن در این زمستان به این سردی، اگر انگلیس، آلمان و فرانسه در قضیّهٔ اکراین دست از مخالفتشان با روسیه بردارند، آب و نان و بنزینشان فراهم خواهد بود! چرا چنین نمی‌کنند؟! آیا قدرتشان کم است؟! خیر، قدرتشان کم نیست، بلکه بدین‌خاطر است که محاسبه می‌کنند ـ به عقیدهٔ خودشان، درست یا غلط ـ و می‌گویند: اگر ما امروز در این قضیّه کوتاه بیاییم، فردا روسیه جلوتر می‌آید و منافع دراز‌مدّت ما آسیب می‌بیند، لذا برای اینکه آن منافع دراز‌مدّت را از دست ندهیم، این سختی‌های کوتاه‌مدّت را تحمّل می‌کنیم.

تحمّل سختی‌های کوتاه‌مدّت برای دستیابی به منافع درازمدّت

همین جواب در‌مورد ما هم صدق می‌کند. می‌گویند: چرا در برابر آمریکا کوتاه نمی‌آیید؟! همان‌طور‌که مقام معظّم رهبری ـ خداوند سایه‌شان را مستدام بدارد و تأیید و تسدید بیشتر عنایت فرماید ـ فرمودند: این‌ها باج می‌خواهند! و نه‌تنها باج می‌خواهند، بلکه برده می‌خواهند! می‌خواهند کشورها بردهٔ آن‌ها باشند! می‌گویند: یا شما تسلیم محض ما شوید یا به شما فشار می‌آوریم!

باید این فشارها را در این مبارزه تحمّل کرد و منافع دراز‌مدّت کشور و نسل‌های آینده و اسلام و مسلمین را در نظر گرفت. بله، سختی هم دارد؛ چنان‌که معمولاً هر خیری در این دنیا مرهون زحمت است. مگر می‌شود کسی بدون زحمت، یک مجتهد، پزشک عالی، متخصّص امور مهندسی یا… شود؟! معلوم است که راه دستیابی به هر‌یک از این تخصّص‌ها محرومیّت‌هایی به همراه دارد، ولی بعد از اینکه انسان این محرومیّت‌ها را تحمّل کرد، به مدارج عالی دست پیدا می‌کند:

إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً؛

با دشوارى، آسانى است.

در جنگ امروزِ دشمنان نیز چنین است. اگر در برابر آمریکا و امثال آن ایستادگی کنیم، ان‌شاءاللّه می‌توانیم یک کشور با‌عظمت بسازیم. البتّه باید توجّه داشت مقیاس تمدّن‌سازی یک ماه و دو ماه یا یک سال و دو سال نیست، بلکه طولانی‌مدّت است، ‌هرچند امیدواریم خداوند متعال این دوران را کوتاه‌مدّت قرار دهد و هرچه زودتر دشمنان را منکوب بفرماید، ولی به‌طور کلّی مسیر پیشرفت و عظمت، ایستادگی در برابر دشمنان است و هرگز نمی‌توان به آن‌ها اعتماد کرد.

تسلّط اشراری چون یزید، در‌صورت کوتاه آمدن در برابر دشمن
وانگهی بدانید اگر خدای‌ناکرده در برابر دشمنان کوتاه بیاییم، همان قضایای صدر اسلام برای ما نیز اتّفاق خواهد افتاد و یزیدها، حجّاج‌ها و ولیدها بر ما مسلّط خواهند شد. الآن آمریکا و عوامل آن به‌هیچ‌وجه به ما رحم نمی‌کنند؛ چنان‌که به کشورهای دیگر نیز رحم نمی‌کنند. الآن که هیچ قدرتی در این کشور ندارند، ببینید چگونه با مردم، مغازه‌ها و اموالشان رفتار می‌کنند! اگر کسی ذرّه‌ای در برابرشان ایستادگی کند، چنانچه بتوانند روزگارش را سیاه می‌کنند! آن‌وقت اگر زمانی قدرتی پیدا کنند، آیا ملاحظه خواهند داشت و به مردم رحم خواهند کرد؟!

بدین‌جهت ما باید خیلی با‌بصیرت باشیم و با هشیاری و آگاهی کامل دست‌های دشمن را بخوانیم، فریب‌هایش را تشخیص دهیم و سپس با عقل، تدبیر و هماهنگی در برابر توطئه‌های آن‌ها بایستیم و مقاومت کنیم، ان‌شاءاللّه.

امیدواریم خداوند متعال همهٔ ما را از شیعیان خالص حضرت فاطمهٔ زهرا و همسر و فرزندان معصوم ایشان: قرار دهد و ما را بر دشمنان پیروز گرداند و بدانیم اعتماد بر خداوند منّان، و اتّحاد و تلاش، تضمین‌کنندهٔ پیروزی است.

وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللهِ الْعَزیزِ الْحَکیمِ‏؛

و پیروزى جز از جانب خداوند تواناى حکیم نیست.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته