جلسۀ ۲، رمضان ۱۴۴۲ قمری، صدا و سیمای مرکز یزد

بیانات

آیت الله سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی دامت برکاته

ماه مبارک رمضان ۱۴۴۲، جلسۀ دوم

گوهر گران‌بهای رمضان

به خودم و به همهٔ عزیزان تأکید و سفارش می‌کنم که قدر این توفیقی که خداوند متعال به ما عنایت فرموده و نصیب ما کرده که ماه رمضان دیگری را درک کنیم بدانیم و این گوهر گران‌بها را به‌سادگی از دست ندهیم. لحظات و دقایق عمر همگی ارزشمند است و یک لحظهٔ آن به اندازهٔ دنیا ارزش دارد؛ چون با سرنوشت ابدی ما پیوند دارد و چه‌بسا دعای نیمه‌شبی بتواند سرنوشت خودمان و نسلمان را برای ابد تغییر دهد.

زیاد استغفار و دعا کنید!

امیرالمؤمنین علیه السّلام به شیعیانشان و به همهٔ کسانی که قابلیت آن را دارند، چنین توصیه می‌فرمایند:

عَلَیْکُمْ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ‏ بِکَثْرَهِ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاء؛

بر شما باد در ماه رمضان که زیاد استغفار و دعا کنید.

خود حضرت دلیل آن را توضیح می‌دهند:

فَأَمَّا الدُّعَاءُ فَیُدْفَعُ عَنْکُمْ بِهِ الْبَلَاءُ وَ أَمَّا الِاسْتِغْفَارُ فَتُمْحَى بِهِ ذُنُوبُکُمْ؛

با دعا بلا از شما دفع می‌شود و با استغفار گناهانتان محو می‌گردد.

 الگو و مقتدای ما رسول اکرم صلّی الله علیه وآله، ائمّهٔ اطهار علیهم السّلام و فاطمهٔ زهرا علیها السّلام هستند که در این ماه دائماً مشغول دعا و عبادت می‌شدند. درمورد امام سجّاد علیه السّلام وارد شده است که:

إِذَا کَانَ شَهْرُ رَمَضَانَ لَمْ‏ یَتَکَلَّمْ إِلَّا بِالدُّعَاءِ وَ التَّسْبِیحِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ التَّکْبِیرِ؛

هرگاه ماه رمضان می‌شد، سخنی نمی‌گفتند مگر دعا، تسبیح، استغفار و تکبیر.

اصلاً دائم مشغول عبادت بودند. دعای ابوحمزۀ ثمالی را ملاحظه کنید چه غوغایی است! چه نکات و اثرات تربیتی، اخلاقی و اعتقادی در آن نهفته است! حقیقتاً یکی از نعمت‌هایی است که از طریق امام سجاد علیه السّلام به ما رسیده است. دعاهای دیگری که در ماه مبارک وارد شده نیز چنین است. همهٔ آنها روح را جلا می‌دهد، جان را تازه می‌کند، زنگارها را می‌زداید، انسان را تطهیر می‌کند و آمادهٔ تابش انوار الهی می‌سازد. وقتی دل انسان خالی باشد و دائم از طعام پر نباشد و اندکی گرسنگی بکشد، آن‌وقت محلّ تابش انوار الهی می‌شود. البتّه بعضی افراد نمی‌گذارند این گرسنگی را احساس کنند، درحالی‌که انسان روزه‌دار واقعاً باید مقداری گرسنگی بکشد و دراین‌صورت است که شبیه فرشتگان می‌شود و حکمت بر قلبش نازل و بر زبانش جاری می‌شود؛ چراکه از آثار روزه حکمت است.

غنیمت شمردن همین ماه رمضان

اگر این‌همه نعمت و فرصت را از دست بدهیم و نتوانیم بهرهٔ لازم را از این ماه رمضان ببریم، دچار غبن و بیچارگی بزرگی شده‌ایم. مبادا این ماه رمضان را غنیمت نشماریم و بگوییم: اگر این ماه رمضان نشد، از ماه رمضان سال دیگر بهره خواهیم برد. اوّلاً از کجا معلوم تا آن زمان عمر داشته باشیم؟ ثانیاً از کجا معلوم توفیق عمل پیدا کنیم؟ بنابراین باید چیزی را که الآن در اختیار ماست، غنیمت بشماریم. اکنون خداوند این سحرهای مبارک را در اختیار ما گذاشته است. با گفتن أستغفراللّه، خواندن نماز شب، قرائت دعای ابوحمزه، دعای افتتاح و سایر دعاهای وارد شده، خود را از ظلماتی که در طول سال گرفتار بودیم، نجات دهیم.

پیامبر اسلام صلّی الله علیه وآله در خطبهٔ معروف «شعبانیه» در آستانهٔ ماه رمضان می‌فرمایند:

أَیُّهَا النَّاسُ … ظُهُورَکُمْ ثَقِیلَهٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ‏ سُجُودِکُمْ‏؛

ای مردم! پشت شما از بار گناهانتان سنگین شده است، پس با سجده‌های طولانی این بارها را سبک کنید.

بهترین ساعت‌ها برای دعا

در همان خطبه باز حضرت می‌فرمایند:

ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَوَاتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ‏ السَّاعَات‏؛

در وقت‌های نماز دست‌هایتان را به دعا بلند کنید؛ چراکه بهترین ساعت‌هاست.

در وقت نماز صبح، نماز مغرب و عشا، و سایر اوقات نماز، دعا را فراموش نکنید. این‌چنین نباشد که خود را مانند فردی بی‌نیاز فرض کنید. بعضی افراد نماز می‌خوانند بدون اینکه حتّی یک دعا و درخواستی از خدا داشته باشند! ازجا برمی‌خیزند بدون اینکه سجدۀ شکری بکنند که خدایا، شکر تو که این نعمت را به من دادی که توانستم در درگاه تو عبادت کنم و نماز واجبم را انجام دهم. این خیلی بی‌معرفتی است! خصوصاً در ماه مبارک رمضان و به‌ویژه در سحرها باید دست به دعا برداریم و نهایت بهره را از این فرصت‌ها ببریم.

نعمتِ نقدِ رمضان امسال

در روایات آمده است:  بدان دنیا به همان روالی که بوده، الآن هم هست و همان اتّفاقی که افتاده بعداً هم می‌افتد. فکر نکن رمضان سال دیگر به‌گونه‌ای  دیگر می‌شوی. اگر الآن نتوانی از این نعمت نقد استفاده کنی، معلوم نیست بتوانی آن نسیه را استفاده کنی و معمولاً هم چنین نمی‌شود. و لذا همین الآن متنبّه شو! اگر از این ماه مبارک رمضان استفاده نکنی، از کدام فرصت دیگر می‌خواهی استفاده کنی؟! در روایت از رسول اکرم صلّی الله علیه وآله است که می‌فرمایند:

فَمَنْ‏ لَمْ‏ یُغْفَرْ لَهُ‏ فِی‏ رَمَضَانَ‏ فَفِی أَیِّ شَهْرٍ یُغْفَرُ لَهُ؛

اگر کسی در ماه رمضان آمرزیده نشود، دیگر در چه ماهی آمرزیده شود؟!

اگر در ماه رمضان که درهای رحمت الهی باز است بخشیده نشود، دیگر در کدام ماه می‌خواهد بخشیده شود؟! آن حضرت در خطبهٔ شعبانیه می‌فرمایند:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُغَلِّقَهَا عَلَیْکُمْ‏؛

ای مردم! درهای بهشت در این ماه باز است. از خدا بخواهید آن را به روی شما نبندد.

وَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ مُغَلَّقَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ؛

 و درهای جهنّم بسته است. از خدا بخواهید آن را بر شما باز نکند.

وَ الشَّیَاطِینَ مَغْلُولَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ؛

و شیطان‌ها در غل و زنجیر هستند. از خدا بخواهید آنها را بر شما مسلّط نکند.

همهٔ این‌ها در اختیار خود ماست. خیلی بدبختی است که انسان در یک فضای سراسر نور و رحمت و برکت و خیر قرار گیرد و رحمت همه‌جا سرازیر باشد، ولی او آن‌قدر بی‌قابلیت باشد که آنها را از دست بدهد، درهای بستهٔ جهنّم به روی او باز باشد و شیاطین بر او مسلّط شوند در‌عین‌اینکه مغلول و دست‌و‌پا‌بسته‌ هستند.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته