جلسۀ ۲۷، رمضان ۱۴۴۳ قمری، صدا و سیمای مرکز یزد

بیانات

آیت الله سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته

ماه مبارک رمضان ۱۴۴۳، جلسهٔ بیست و هفتم

روز جهانی قدس و وظیفهٔ مسلمانان در دفاع از فلسطین

امشب، شب آخرین جمعهٔ ماه مبارک رمضان و فردا روز جهانی قدس است. انصافاً همهٔ مسلمانان در تمامی کشورهای اسلامی ـ هر‌کس به اندازهٔ وسع خود و با هر روش صحیحی که تصوّر می‌شود ـ وظیفه دارند دربرابر مظلومیّتی که بر سر مردم فلسطین آمده و تحت فشار و ظلم صهیونیست‌ها و استکبار جهانی قرار گرفته‌اند، از آن‌ها دفاع کنند؛ چون یکی از وظایف قطعی هر مسلمانی دفاع از سرزمین‌های اسلامی است؛ خصوصاً در مقابل دشمنی همچون صهیونیست‌های ستمگر که هیچ چیز مانع آن‌ها در مقابله با اسلام و مسلمانان نیست.

امیدواریم همهٔ ما توفیق داشته باشیم وظیفهٔ خود را دراین‌زمینه به‌بهترین‌وجه انجام دهیم و مایهٔ تأسّف است که عدّه‌ای از سران کشورهای اسلامی و دولت‌های آن‌ها به‌جای مقابله با این رژیم منحوس، جعلی، غاصب و ستمگر دست دوستی به‌سوی آن دراز می‌کنند و در توطئه‌های این رژیم ضدّ فلسطینی‌ها و تمام جهان اسلام شرکت می‌کنند. امیدواریم خداوند متعال همهٔ مسلمانان را بیدار و دشمنان اسلام را نابود کند.

فضیلت شب بیست و هفتم

همچنین امشب شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان و شب بزرگی است. از روایات استفاده می‌شود که شب بیست و هفتم مورد عنایت خاصّی است؛ چنان‌که در این شب بالخصوص غسل توصیه شده و آن‌گونه که نوشته‌اند امام سجاد علیه السّلام در شب بیست و هفتم تا صبح این ذکر را تکرار می‌فرمودند:

اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَهَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الِاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْت؛

خداوندا! روزی من کن دوری‌گزیدن از این دنیای فریبنده، روی‌آوردن به سرای جاودانی و آماده شدن برای مرگ قبل از اینکه فرصت‌ها از دست برود.

ما نیز به مولایمان امام سجّاد علیه السّلام اقتدا می‌کنیم و در این شب بزرگ این دعا را با ابتهال به درگاه خدا و از صمیم دل می‌خوانیم.

یادآوری این نکته هم مناسب است که امشب چنان‌که نوشته‌اند، شب وفات مرحوم علّامه مجلسی است و حتّی بیتی هم در‌این‌زمینه گفته‌اند:

ماه رمضان چو بیست و هفتش کم شد

تــاریخ وفـــات بـــــاقر اعـــلم شد

علّامه مجلسی رحمه الله واقعاً حقّ بزرگی به گردن ما دارد. بسیاری از معارف اسلامی که در این شب‌ها بیان کردیم، به‌واسطهٔ علّامه مجلسی رحمه الله و کتاب عظیم بحار ایشان بود و اگر این کتاب عظیم نبود، چه‌بسا دسترسی به روایات اهل‌بیت علیهم السّلام به این سادگی ممکن نبود و شاید بعضی از آن‌ها هم خدای‌نکرده ازبین رفته بود. خداوند ایشان را با اولیائش محمّد صلّی الله علیه وآله و آل محمّد علیهم السّلام محشور فرماید.

تحت تأثیر فضای منفی قرار نگرفتن

در شرح و توضیح خطبهٔ متّقین به این عبارت رسیدیم که امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمودند: إِنْ کَانَ فِی الذَّاکِرِینَ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ الْغَافِلِین‏؛ فرد متّقی کسی است که اگر در میان ذاکران باشد، از غافلان نوشته نمی‌شود؛ یعنی با ذاکران همراه می‌شود و راهش را از آنان جدا نمی‌کند. اشاره کردیم که ذکر انواع و مراتبی دارد و شامل یاد خدا، یاد اولیاء خدا و اهل‌بیت علیهم السّلام، یاد احکام خدا و… و نیز شامل ذکر زبانی و قلبی می‌شود و گفتیم ذکر خدا در هر حالتی ـ حتّی حالت‌هایی که ما فکر می‌کنیم مناسب نیست ـ خوب است.

حضرت در جملهٔ دیگر می‌فرمایند: إِنْ کَانَ فِی الْغَافِلِینَ کُتِبَ فِی الذَّاکِرِینَ؛ فرد متّقی اگر در میان غافلان باشد، جزء ذاکران محسوب می‌گردد؛ یعنی اگر در میان گروهی قرار گیرد که از یاد خدا، یاد اولیاء خدا و یاد احکام خدا غافل‌اند، مستقلّ از آنان عمل می‌کند و جزء ذاکران نوشته می‌شود.

درحقیقت، انسان پرهیزکار تحت تأثیر شرایط و فضای پیرامون خود قرار نمی‌گیرد و مسیر درستی را که انتخاب کرده، تا پایان ادامه می‌دهد؛ اگر در جایی باید مقاومت کند، مقاومت می‌کند و اگر در جایی باید همراهی کند، همراهی می‌نماید؛ اگر فضای پیرامون او فضای مثبتی است، او هم به اعتبار Pکُونُوا مَعَ الصَّادِقینَO؛ «با راستگویان باشید» با آن فضا همراه می‌شود، امّا اگر در جمع کسانی قرار بگیرد که مسیرشان نادرست است، مقاومت می‌کند و با آنان همراهی نمی‌کند و اینجاست که برخلاف جریان شنا می‌کند و عکس دیگران عمل می‌کند.

منطق غلطِ «همرنگ جماعت شدن»

در روایتی از امام صادق علیه السّلام آمده است:

لَا تَکُونَنَّ إِمَّعَهً؛

هرگز إمّعه نباش!

«إمّعه» واژه‌ای است که قدری نامأنوس است، لذا خود حضرت آن را معنا می‌کنند:

تَقُولُ: أَنَا مَعَ النَّاسِ وَ أَنَا کَوَاحِدٍ مِنَ النَّاسِ؛

یعنی بگویی: من با مردم هستم و من مانند یکى از مردم مى‏باشم.

چنین نباش که بگویی: من با مردم هستم یا همچون یکی از آنان هستم، و هر کاری آنان انجام دادند، من هم انجام می‌دهم! بلکه اگر دیدی کار درستی انجام می‌دهند، تو هم انجام بده، ولی اگر دیدی کار نادرستی انجام می‌دهند، تو انجام نده. اینکه بگویی: دیگران چنین کردند، پس من هم چنین خواهم کرد، منطق غلطی است.

تأثیر منفی فضاها و جریانات در طول تاریخ

در تاریخ ما می‌بینیم گاهی آن‌قدر فضا روی افراد اثر می‌گذارد که حتّی انسان‌های فرزانه و دانا و بلکه تا‌اندازه‌ای، متدیّن‌های دانا نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و به‌جای آنکه معیارهای اسلامی و عقلی را به کار بگیرند و راه درست را بشناسند و خودشان در آن مسیر گام بردارند و دیگران را راهنمایی کنند، تحت تأثیر تبلیغات، فضا و فشار افکار اطرافیان و سخنان آنان قرار می‌گیرند. حتّی گاهی افراد بسیار فهیم که به تعبیر روایت «یَشُقُّ‏ الشَّعْرَ بِشَعْرَتَیْن»؛‏ از بس دقّت نظر  دارند مو را دو نیمه می‌کنند، وقتی فضا و جریانی به وجود می‌آید، نمی‌توانند مسیر حق را تشخیص دهند.

نمونهٔ بارز آن، اتّفاقاتی است که در صدر اسلام رخ داد و در بعضی روایات تعبیرات عجیبی درمورد آن ذکر شده است. چنان‌که می‌دانید بنابر نظریّهٔ شیعه که با برهان‌های متعدّد و دلایل فراوان همراه است، بعد از رسول اکرم صلّی الله علیه وآله ولایت و امامت با امیرالمؤمنین علیه السّلام و اهل‌بیت پیامبر صلّی الله علیه وآله بود، ولی پس از رحلت پیامبر صلّی الله علیه وآله چند نفر با امیرالمؤمنین علیه السّلام همراه شدند؟! حضرت در نهج‌البلاغه دراین‌باره سخن گفته و بیان کرده‌اند که چگونه مردم بعد از رحلت پیامبر صلّی الله علیه وآله از در خانهٔ آن حضرت به در خانهٔ دیگران رفتند. همچنین در بعضی روایات تعبیر تندی در‌این‌زمینه آمده است:

ارْتَدَّ النَّاسُ‏ بَعْدَ النَّبِیِ صلّی الله علیه وآله إِلَّا ثَلَاثَهَ نَفَرٍ الْمِقْدَادُ بْنُ الْأَسْوَدِ وَ أَبُوذَرٍّ الْغِفَارِیُّ وَ سَلْمَانُ الْفَارِسِیُّ ثُمَّ إِنَّ النَّاسَ عَرَفُوا وَ لَحِقُوا بَعْدُ؛

مردم بعد از پیامبر صلّی الله علیه وآله مرتدّ شدند، به جز سه نفر: مقداد بن اسود، ابوذر غفاری و سلمان فارسی. سپس مردم آگاه گشتند و بعد ملحق شدند.

البتّه مقصود از ارتداد در اینجا، ارتداد خاصّ و انحراف از راه حقّ است و طبق این روایت، فقط سه نفر توانستند بعد از پیامبر صلّی الله علیه وآله محکم در راه حق باقی بمانند ـ البتّه در بعضی روایات آمده که چند نفر به‌سرعت به آنان ملحق شدند ـ و بقیّهٔ مردم دچار انحراف شدند، هرچند بعداً آگاه شدند و به آن چند نفر ملحق گشتند. یا پس از شهادت امام حسین علیه السّلام چنان شوکی به مردم وارد شده بود که در روایت آمده است:

ارْتَدَّ النَّاسُ‏ بَعْدَ الْحُسَیْنِ علیه السّلام إِلَّا ثَلَاثَهً؛

پس از امام حسین علیه السّلام مردم مرتدّ شدند، مگر سه نفر!

طبق این روایت نیز، بعد از شهادت امام حسین علیه السّلام فقط سه نفر توانستند راه درست هدایت و امامت را پیدا کنند و بر آن ثابت‌قدم باشند که در روایت از آن‌ها نام برده شده است. البتّه این روایات معنای خاصّی دارد، ولی مسئلهٔ مهمّ و غیر قابل انکار، آن است که فضا گاهی روی انسان‌ها اثر می‌گذارد.

فضاسازی‌ها و تبلیغات بیگانگان و تأثیر آن بر برخی افراد در کشور

امروزه نیز ما مبتلا به این مسئله هستیم. فضاهایی که دشمنان اسلام ـ یا حدّاقل کسانی که راهشان از راه اسلام جداست ـ برای جامعهٔ ما درست می‌کنند، بعضی افراد داخلی و حتّی گاهی برخی خواص را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد، تاجایی‌که چه‌بسا گاهی آنچه را بیگانگان القا کرده‌اند، با شدّت بیشتری از خود آن‌ها دنبال می‌کنند و به تعبیر معروف «کاتولیک‌تر از پاپ» می‌شوند!

متأسّفانه در اوایل انقلاب در بعضی مسائل چنین قضایایی اتّفاق افتاد؛ مانند برخی مسائل اقتصادی، مسئلهٔ توالد و تناسل، مسائل اخلاقی، مسائل سیاسی و…. این‌ها مسائل بسیار مهمّی است و افراد یک جامعهٔ اسلامی خصوصاً نخبگان آن، نباید تحت تأثیر القائات دیگران قرار بگیرند و با آن‌ها همراهی کنند. اگر بخواهم این پرونده را باز کنم، باید ساعت‌ها دربارهٔ آن سخن بگوییم که چگونه جامعهٔ ما با نوسانات و فراز و فرودهایی تحت تأثیر القائات افکار بیگانه قرار گرفت؛ افکاری که قطعاً باطل بود و اگر دقّت می‌کردند همان زمان متوجّه بطلان آن می‌شدند؛ چنان‌که بعداً بطلان آن روشن شد. البتّه افرادی بودند که دربرابر آن القائات مقاومت می‌کردند، امّا عدّهٔ زیادی تحت تأثیر قرار گرفتند؛ برخلاف فرد متّقی که به تعبیر امیرالمؤمنین علیه السّلام اگر در میان جمع غافلان باشد، تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد و از ذاکران نوشته می‌شود.

از خداوند متعال می‌خواهیم به حقّ محمّد صلّی الله علیه وآله و آل محمّد علیهم السّلام و در این شب باعظمت، همهٔ ما را در همه حال از ذاکران خود و ذاکران اولیاء و احکام خویش قرار دهد، جهالت‌ها و تاریکی‌ها را از ما بزداید و ما را به اولیاء صالحینش ملحق فرماید.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته