جلسه ۱، رمضان ۱۴۴۴ قمری، صدا و سیمای مرکز یزد

بیانات

آیت‌الله سیّد محمّد‌رضا مدرّسی طباطبایی دامت برکاته

ماه مبارک رمضان ۱۴۴۴ (۱۴۰۲ ش)، جلسه یکم

بسم اللّه الرحمن الرحیم الحمد للّه ربّ العالمین و صلّی اللّه علی محمّد وآله الطاهرین و لاسیّما بقیّه اللّه فی الأرضین أرواحنا فداه و عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین

با سلام و درود خدمت بینندگان عزیز، به درگاه خداوند متعال هزاران هزار سپاس و شکر به‌جا می‌آوریم و پیشانی شکر به درگاه او می‌ساییم که ما را توفیق داد در این سحرهای نورانی و بابرکت در این ماه مبارک رمضان دوباره در خدمت شما عزیزان باشیم و واقعاً شایستهٔ شکر بی‌حدّ است که خداوند متعال به ما توفیق داد دوباره این ماه بزرگ را درک کنیم و بتوانیم کاستی‌ها و کمبودهای گذشته را جبران کنیم و برای راه پر‌فراز‌و‌نشیب آیندهٔ خود در دنیا و آخرت توشه برگیریم.

افراد زیادی در گذشته همراه ما بودند ـ حتّی چه‌بسا در این برنامه که بحمداللّه سالیان متمادی است ادامه دارد ـ ولی امروز دیگر همراه ما نیستند و قضا و قدر الهی اقتضا کرده که نباشند، امّا این فرصت برای ما وجود دارد و ما باید قدر آن را به‌نحو شایسته بدانیم که مبادا این فرصت بزرگ از دست ما بیرون رود و ما بهرهٔ شایسته از آن نبرده باشیم.

اگر نگاهی به گذشته بیندازیم، متوجّه خواهیم شد که خداوند متعال چه لطفی به ما کرده و چه توفیقی نصیب ما شده که این ماه برکت، رحمت و مغفرت در اختیار ما قرار گرفته است. در یکی از گزارش‌های رسمی آمده بود که تنها در سفرهای نوروزی سال گذشته حدود ۱۲۰۰ نفر فوت کرده‌اند! چقدر باید خدا را شکر بگزاریم که به ما طول عمر و حیات داده تا این ماه مبارک را درک کنیم. امیدوارم خداوند متعال به همهٔ ما و شما طول عمر بابرکت و عزّت عنایت فرماید.

ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی برای بازسازی، نوسازی و آینده‌سازی

ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی است که خداوند متعال در اختیار ما گذاشته تا ما بتوانیم در این فرصت، بازسازی ایّام گذشته، نوسازی خودمان و آینده‌سازی کنیم. ماه مبارک رمضان، ماه عبادت و بهار قرآن است و این بهار قرآن، امسال با بهار طبیعت هم‌زمان شده است و ما می‌توانیم در این فرصتِ به‌وجود آمده بسیاری از نعمت‌های خدا را دریافت کنیم.

ماه رمضان فرصتی برای بازسازی گذشته است و ما می‌توانیم گذشته‌های خود را در این ماه مبارک جبران کنیم. خداوند متعال «غافر السیّئات» است؛ یعنی گناهان را مورد آمرزش قرار می‌دهد و کمبودها را جبران می‌کند. البتّه این لطف خدا همیشه وجود دارد، امّا در ماه مبارک رمضان فوق‌العاده است و دعوت ویژۀ الهی سراغ ما آمده است. درحقیقت، همهٔ مردم مخاطب این دعوت هستند؛ چنان‌که پیامبر صلّی الله علیه و آله در آن خطبهٔ بزرگ فرمودند:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَهِ وَ الرَّحْمَهِ وَ الْمَغْفِرَهِ؛

اى مردم! ماه خدا با برکت، رحمت و مغفرت به شما رو کرده است.

گاهی خطاب‌ها به خصوص مؤمنین است، گاهی به خصوص مسلمانان است، امّا در‌این‌مورد «أَیُّهَا النَّاسُ» آمده و خطاب به همهٔ مردم است؛ یعنی آن‌قدر فوران رحمت، برکت و غفران است که امید است حتّی کسانی که دور از منزلت غفران‌اند، بتوانند خود را در این ماه به مغفرت الهی نزدیک کنند.

شتاب در استفاده از فرصت‌های خیر

کوتاهی کردن و از دست دادن فرصت این ماه مبارک برای هیچ‌کس شایسته نیست. در روایت دارد:

التُّؤَدَهُ مَمْدُوحَهٌ فِی کُلِّ شَیْ‏ءٍ إِلَّا فِی فُرَصِ الْخَیْرِ؛

تأنّى و درنگ در هر چیزى ستوده است، مگر در فرصت‌هاى خیر.

تعبیر جالبی است. «تُؤَدَهُ» یعنی تأنّی، تأمّل و سرعت نگرفتن. تأنّی در هر کاری خوب است و یکی از دستورات اسلام آن است که انسان در کارها با تأمّل و تأنّی حرکت کند، امّا در فرصت‌های خیر چنین نیست، بلکه تعجیل و شتاب لازم است که مبادا فرصت از دست برود؛ چنان‌که در روایت دیگری آمده است:

انْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَیْرِ؛

فرصت های خیر را دریابید!

تلاش برای استفادهٔ شایسته و بایسته از فرصت ماه مبارک

این فرصت ماه مبارک رمضان و به‌ویژه سحرهای نورانی و پرخیر و برکت آن، فرصتی است که در حال از دست رفتن است؛ همین‌که شروع شد، لحظه به لحظه و به‌تدریج می‌آید و می‌رود. هر نفسی که می‌کشیم، هر گامی که بر‌می‌داریم و هر لحظه‌ای که از عمر ما سپری می‌شود، این فرصت در‌حال از دست رفتن است. این فرصت بنا نیست باقی باشد و باید سعی کنیم این فرصتی را که خداوند متعال از لطف خودش به ما عنایت فرموده، بدون استفادۀ شایسته و بایسته از دست ندهیم و مثل سایر فرصت‌ها نباشد که برای بیشتر ما بی‌ثمر از دست می‌رود. همهٔ ما الّا مَن عَصَمَهُ اللّه در درگاه خداوند مقصّریم و کوتاهی کرده‌‌ایم و از این فرصت‌ها استفادهٔ شایسته و بلکه استفاده‌های بایسته را انجام نداده‌ایم.

به‌هرحال، عمری از ما گذشته و همهٔ ما اعمّ از کوچک و بزرگ ـ حتّی آن‌هایی که ماه رمضان قبل به تکلیف رسیده‌اند ـ به‌طور معمول فرصت‌‌هایی را از دست داده‌ایم. در ماه‌های رمضان گذشته، چندنفر از ما استفادهٔ شایسته را از این درگاه بی‌کران رحمت الهی و اقیانوس بی‌پایان فضل الهی انجام داده‌اند؟! بله، حدّاقل‌هایی را همهٔ ما ـ مگر افراد استثنایی ـ استفاده کرده‌ایم، امّا آیا استفادهٔ شایسته بوده است؟!

فرصتی گذرا و تکرارنشدنی

اکنون این فرصت دوباره در اختیار ما قرار گرفته و باید قدر این فرصت گذرا را بدانیم و نگوییم که دوباره فرصت خواهد آمد. ان‌شاء‌اللّه خواهد آمد و امیدواریم خداوند متعال به همهٔ ما طول عمر عنایت فرماید، امّا نمی‌دانیم در آینده چه اتّفاق خواهد افتاد.

در روایات متعدّد به ما این انذار و تحذیر شده که بر آینده اعتماد نکنید و اهل تسویف نباشید و نگویید در آینده چه اتّفاق خواهد افتاد. آینده طبق قضا و قدر الهی اتّفاق می‌افتد و قضا و قدر الهی هر شبانه‌روز و هر لحظه جاری می‌شود و اتّفاقاتی در آینده می‌افتد که ما نمی‌دانیم؛ حتّی پیغمبر خدا هم به امر پروردگار می‌فرماید: من نمی‌دانم خداوند با من چه معامله‌ای خواهد کرد:

ما أَدْری ما یُفْعَلُ بی‏ وَ لا بِکُمْ؛

نمى‏دانم با من و با شما چه معامله‌‏اى خواهد شد.

پیامبر خدا هم بالأصاله از آینده خبر ندارد ـ مگر آنجا که خداوند به پیامبرش خبر داده باشد ـ چه رسد به ما. بنابراین باید قدر این فرصت‌ها را بدانیم که این فرصت‌ها استثنایی است. چه‌بسا بیماری یا مشکلات زندگانی و یا حوادثی در پیش باشد و خدای‌ناکرده پایان حیات انسان باشد. هیچ‌کس نمی‌تواند آینده را پیش‌بینی کند و جهان پر از حوادث است.

بهترین اوقات در ماه مبارک

اکنون این فرصت ماه مبارک را خداوند متعال در اختیار ما گذاشته است؛ مخصوصاً این سحرهای نورانی و نیز هنگام نمازها که دعاها مستجاب است و خداوند متعال با نظر رحمت به ما نگاه می‌کند؛ چنان‌که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمودند:

وَ ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَوَاتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَهِ إِلَى عِبَادِهِ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ‏ إِذَا نَادَوْهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ؛

و در اوقات نماز خود دست به دعا بردارید؛ زیرا آن اوقات بهترین ساعت‌هاست و خداوند عزّوجلّ در آن مواقع با نظر رحمت به بندگان خود مى‏نگرد، هر‌گاه با او مناجات کنند جوابشان می‌دهد، هر‌گاه او را صدا کنند پاسخشان مى‏دهد، و هرگاه او را بخوانند، دعایشان را مستجاب مى‏گرداند.

مهم‌ترین دعاها در ماه مبارک

توصیه می‌شود دعای شما در این ماه مبارک در اوقات نماز، در سحرها و هنگام افطار، ابتدا غفران الهی و سپس عافیت دنیا و آخرت باشد. این فرصت‌ها را از دست ندهیم و تلاش کنیم خود را بسازیم و اهل تقوا باشیم که هدف روزه در ماه مبارک رمضان است:

کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ … لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛

روزه بر شما مقرّر شده است … باشد که اهل تقوا باشید.

امیدوارم خداوند متعال به همهٔ ما توفیق دهد که از این ماه مبارک و از این سحرهای نورانی، هنگام افطار و ساعات دیگر این ماه مبارک به بهترین وجه استفاده کنیم و بتوانیم بازسازی، نوسازی و آینده‌سازی برآمده از ماه رمضان را به بهترین وجه کسب کنیم.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته