ما میدانیم امور نفسانی و شرایط روانی و حتّی روانتنی، در فکر و اندیشهٔ انسان و در رفتار و انتخاب او مؤثّر است. و خداوند متعال در حدّی که اختیار انسان از بین نرود، چهبسا شرایطی سخت را ازلحاظ تکوینی فراهم میآورد که تحت آن فشارها انسان به راه درست برگردد.