تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 36 ـ یک‌شنبه 19/9/91
نقد و بررسی فرمایش محقّق اصفهانی رحمه الله
اگر اشکال محقّق اصفهانی صحیح باشد باید در همه جا جریان داشته باشد، چه تکلیف ایجابی باشد و چه تحریمی باشد. فرض کنید مکلّفی موظّف به پوشاندن خود از نامحرم بوده است و حالت سابقه‌اش ستر بوده است و در ادامه شک می‌کند آیا همچنان ستر باقی است یا خیر، اگر اشکال محقّق اصفهانی تمام باشد نباید استصحاب جاری باشد؛ زیرا سَتْر امری تکوینی است اثر مورد نظر یعنی فراغ از عهده‌ی تکلیف نیز امری عقلی است پس استصحاب نباید جاری باشد، در حالی که گمان نمی‌کنم این محقّق بزرگوار یا کس دیگری به این سخن ملتزم باشند؛ زیرا نظیر این مسئله را در نماز قائل شده‌اند. اگر کسی در نماز دارای ساتر بود و شک کند آیا ساتر او از بین رفته است یا خیر، لازم نیست دوباره احتیاط کند و می‌تواند به همان سَتْر قبلی اکتفا کند. در جانب حرمت نیز این‌گونه است؛ هنگامی که مولا دستور می‌دهد مثلاً لباس خارجی بر تن نکنید و حالت سابقه‌اش فاقد لباس خارجی باشد و در لباسی که قصد استفاده دارد شک کند که آیا داخلی است یا خارجی، از آنجا که حالت سابقه‌اش ترک لباس خارجی بوده است وقتی شکّ در تبدّل این حالت پدید آید استصحاب تارکیت پوشش لباس خارجی جاری خواهد بود.
نکته‌ی این مسئله آن است که متعلّق امر و نهی در اختیار مولا می‌باشد و مولا می‌تواند در متعلق امر و نهی خود تصرّف کند و آن را کم و زیاد کند و مکلّف که منهیٌّ عنه را ترک می‌کند یا مأمورٌ به را می‌آورد بما هو امرٌ تکوینی این کار را انجام نمی‌دهد بلکه بما هو متعلقٌ لأمر المولی او متعلقٌ لنهی المولی اتیان می‌کند، لذا جریان استصحاب در آن بلامانع است؛ زیرا موضوع در آن تکوینی نیست بلکه بما هو مأمورٌ به یا منهیٌ عنه یک امر شرعی محسوب می‌شود و این بیان جاری است حتی اگر متعلّق نهی اوّل وجود طبیعت باشد.
لهذا اشکال محقق اصفهانی بر مرحوم آخوند رحمه الله وارد نخواهد بود ...
براي دريافت متن کامل جلسه سی و ششم اينجا را کليک کنيد.