تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 31 ـ شنبه 11/9/91

 
فرعی دیگر

اگر خبری ضعیف بر ترتّب ثواب در اتیان عملی قائم شود و خبر ضعیف دیگری بر ترتب ثواب در ترک آن قائم شود، مثلاً خبری قائم شود که شُرب آب در شب به صورت ایستاده فلان ثواب را دارد و خبر دیگری بیان کند ترک شرب آب در شب به صورت ایستاده فلان ثواب را دارد، آیا اخبار مَن بَلَغ می‌تواند شامل چنین صورتی شود؟ نتیجه‌ی این شمول چنین خواهد بود که شرب ماء در شب به صورت ایستاده و ترک آن، همگی دارای ثواب خواهد بود.

در توضیح مطلب می‌گوییم:

گاهی عملی که ثواب بر فعل و ترک آن در خبر ضعیف آمده است، هر دو طرف آن تعبدی است و در نتیجه فرد می‌تواند از امتثال هر دو تخلّف کند؛ یعنی اگر قصد قربت نکند در واقع هیچ یک از فعل و ترک را امتثال نکرده است و در این حالت مکلّف فارغ از هر دو می‌باشد و نه فاعل عمل تعبّدی و نه تارک عمل تعبّدی می‌باشد، در چنین جایی معقول است که گفته شود اتیان و ترک عمل هر دو به اعتبار اخبار مَن بَلَغ همراه استحقاق ثواب تفضّلی است.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اطلاق اخبار مَن بَلَغ چنین مواردی را نیز شامل می‌شود و اگر مکلّف قربةً الی الله شُرب ماء به صورت ایستاده کند ثواب به او داده می‌شود و اگر قربةً الی الله ترک شرب به صورت ایستاده کند باز ثواب به او داده می‌شود.

این نتیجه‌گیری هر چند از جهت شکل صحیح به نظر می‌رسد امّا با توجّه به اینکه قطعاً یکی از دو خبر دروغ است زیرا نمی‌تواند فعل و ترک عملی هر دو قربةً الی الله مطلوب باشد، پس اخبار مَن بَلَغ نمی‌تواند هر دو را شامل شود؛ زیرا اخبار مَن بَلَغ شامل خبر قطعی الکذب نمی‌شود و شمول اخبار مَن بَلَغ نسبت به یکی دون دیگری ترجیح بلا مرجّح است ...
 

براي دريافت متن کامل جلسه سی و یکم اينجا را کليک کنيد.