تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 28 ـ دوشنبه 15/8/91

 
مکلّف به دنبال درک ثواب است ولو این ثواب با وعده‌ی تفضّل خداوند قابل درک باشد، لذا هر کجا بیان شود اگر فلان عمل انجام شود فلان مقدار ثواب داده می‌شود انجام این عمل تفضّلاً موجب ثواب خواهد شد؛ مثلاً روایت ضعیفی وارد شده است که مسواک زدن فلان مقدار ثواب دارد، انجام این کار به امید این ثواب باعث درک آن ثواب خواهد بود. البته برخی خصوصیات وجود دارد که در بحث‌های آینده مطرح خواهد شد.

اموری در اخبار مَن بَلَغ

امـر اوّل

این امر را شیخ انصاری در رساله‌ی تسامح در ادلّه‌ی سُنن مطرح فرموده است که:

بر فرضِ دلالت اخبار مَن بَلَغ بر استحباب عمل، آیا اخبار مَن بَلَغ اثبات استحباب ذات عمل می‌کند یا اثبات استحباب ذات عمل به همراه قصد امر احتمالی و رجاء ثواب می‌کند؟

این دو با یکدیگر متفاوتند؛ مثلاً اگر گفته شود آنچه با اخبار مَن بَلَغ اثبات می‌شود تسریح لحیه یا مسواک زدن است، می‌توان در رساله‌ی عملیه نوشت که ذات این عمل یعنی تسریح لحیه یا مسواک زدن مستحب است، امّا اگر اخبار مَن بَلَغ اثبات کند که این اعمال به اضافه‌ی امید ثوابش مستحب است نمی‌توان گفت ذات عمل مستحب می‌باشد.

برخی از بزرگان فرموده‌اند: بنابر مبنای عدم افاده‌ی استحباب از اخبار مَن بَلَغ، اساساً این بحث ساقط خواهد شد؛ زیرا مسأله‌ی مذکور مبنی بر ثبوت استحباب توسط اخبار مَن بَلَغ است و وقتی استحباب از ادلّه استفاده نشود این مسأله و پرسش بی‌معنا خواهد بود.

ولکن به نظر ما می‌توان این بحث را بنابر مبنای برگزیده مطرح کرد به این صورت که می‌توان این پرسش را مطرح کرد که آیا تفضّلی که وعده داده شده است، بر ذات عمل است یا بر ذات عمل به همراه قصدی که رجاء ثواب است؟ بنابر احتمال اوّل اگر کسی ذات عمل را اتیان کند خداوند متعال از باب تفضّل، ثواب به او می‌دهد و اگر احتمال دوم تثبیت شود در صورت اتیان عمل به همراه رجاء ثواب، خداوند متعال ثواب مذکور را خواهد داد ...
 

براي دريافت متن کامل جلسه بیست و هشتم اينجا را کليک کنيد.