تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 27 ـ یک‌شنبه 14/8/91
 

بررسی احتمال سوم و چهارم در اخبار مَن بَلَغ

در احتمال سوم بیان شد با اخبار مَن بَلَغ برای عنوان «ما بَلَغ علیه الثواب» استحباب اثبات می‌شود. فرضاً اگر عملی مورد امر پدر قرار گیرد گفته می‌شود این عمل واجب است، امّا این وجوب به عمل بما هو عملٌ خاص تعلّق نگرفته است بلکه بما هو اطاعةٌ للوالد واجب شده است، اخبار مَن بَلَغ نیز بیش از این اثبات نمی‌کند که آن عمل بما هو مصداقٌ لعنوان «ما بَلَغَ علیه الثواب» مستحب است نه اینکه خود عمل بعنوانه مستحب باشد.

در احتمال چهارم نیز بیان شد عنوان «ما بَلَغَ علیه الثواب» مستحب می‌شود با این تفاوت که در احتمال سوم خودِ این عنوان دارای مصلحت است و در نتیجه استحباب آن نفسی خواهد بود، بر خلاف احتمال چهارم که استحباب این عنوان، طریق برای درک مستحبات واقعیه است. در واقع شارع برای حفظ مستحبات واقعیه این عنوان را مستحب قرار داده است بدون اینکه در خودِ این عنوان، مصلحتی نهفته باشد.

امّا آنچه از اخبار مَن بَلَغ استفاده می‌شود با این احتمالات سازگار است؟

ربَما یُقال: اخبار مَن بَلَغ با احتمال سوم سازگاری دارد؛ زیرا فرموده‌اند که: «مَن بَلَغه شیءٌ من الثواب علی شیءٍ فعمله کان له ذلک و إن لم یکن الأمر کما بَلَغه»؛ کسی چیزی از ثواب به او برسد و او آن کار را انجام دهد برای رسیدن به ثواب مذکور، آن ثواب به او داده می‌شود هر چند در واقع چنین چیزی نباشد. ظاهر این بیان می‌رساند که ثوابی که وعده داده شده است، به عنوان «عملی که ثواب بر آن واصل شده است» مترتب می‌باشد، در نتیجه به دست می‌آید عنوان «ما بلغ علیه الثواب» دارای استحباب است، نظیر آنکه گفته شده است: «من اطاع والده فله الجنة و من عصی والده فله النار» در نتیجه می‌توان گفت اطاعت والد واجب است و عصیان حرام است. ما نحن فیه نیز چنین است یعنی می‌توان گفت «ما بَلَغ علیه الثواب» مستحب است ...
 

براي دريافت متن کامل جلسه بیست و هفتم اينجا را کليک کنيد.