تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 23 ـ سه‌شنبه 6/8/91
در واقع محذوری که در مورد امر مولوی به اطاعت از خدا بیان کردیم (اطیعوا الله و ...) در مورد امر به احتیاط (احتط) وجود ندارد؛ زیرا همان‌گونه که در پاسخ برهان اوّل مرحوم نائینی بیان کردیم، امر به احتیاط می‌تواند به واسطه‌ی ملاک دیگری علاوه بر ملاکی که عقل درک می‌کند باشد.
بنابراین بیان دوم محقّق نائینی ناتمام است. اگر گفته شود مراد مرحوم نائینی آن است که شارع نمی‌تواند به حذاء آن ملاکی که عقل درک می‌کند، حکم مولوی داشته باشد نه به ملاک دیگری، خواهیم گفت در این صورت همان بیان اوّل مرحوم نائینی یعنی لغویت، کافی خواهد بود و نیازی به بیان دوم نیست.
بررسی مسأله‌ی امر مولوی به احتیاط در مرحله‌ی اثبات
آن مقدار از ادلّه‌ی احتیاط که تا به حال بیان شد مانند اخبار وقوف و یا اخبار تثلیث و اخبار آمره به احتیاط، بر فرض اینکه ظهور اوّلی آنها ارشادی نباشد بیش از این بیان نمی‌کند که احتیاط کنید تا مبادا واقع از شما فوت شود، ولی با توجّه به لَغویت جعل چنین حکم مولوی باید بگوییم این اوامر ارشادی هستند. به تعبیر دیگر گاهی واضح و روشن است که شارع در صدد بیدار کردن عقل می‌باشد امّا ممکن است گاهی این وضوح ابتداءً درک نشود امّا با توجّه به قرینه‌ی عقلیه‌ی لغویت باید قائل شد این اوامر ارشادی هستند؛ زیرا بیان این مطلب که «احتیاط کنید تا واقع از دست شما نرود» نکته‌ای اضافه بر درک عقلی ندارد.
امّا اینکه در بعضی روایات ذکر شده است: «مَنْ تَرَكَ مَا اشْتَبَهَ عَلَيْهِ مِنَ الْإِثْمِ فَهُوَ لِمَا اسْتَبَانَ لَهُ أَتْرَك» در مقام جعل حکم نمی‌باشد بلکه فلسفه و حکمتی که قهراً در امر به اجتناب از شبهات مترتب است بیان فرموده است، بنابراین روایت مذکور نمی‌تواند قرینه‌ی این معنا باشد که اوامر دارای ملاکی غیر از درک واقع می‌باشند ...
براي دريافت متن کامل جلسه بیست و سوم اينجا را کليک کنيد.