پايگاه اطّلاع رساني مؤسّسه علمي، پژوهشي، فرهنگي پرتو ثقلين | qommpth.ir
     
 
فارسي | العربيه | اردو 
 
   
  •  
  • 25 فروردين 1400
  • 2021 Apr 14
 
 
   ویژه ها




 
   اوقات شرعي
 
   آمار پایگاه
امروز: 1047
دیروز: 1739
ماه جاری: 60430
امسال: 60430
کل: 3371946
 
**به پایگاه اطّلاع رسانی مؤسّسه علمي، پژوهشي، فرهنگي پرتو ثقلين (پایگاه انعکاس و انتشار کامل اخبار و آثار حضرت آيت الله سيّد محمّد رضا مدرّسي طباطبايي يزدي دامت برکاته) خوش آمدید.**    بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اِلهى عَظُمَ الْبَلاَّءُ وَبَرِحَ الْخَفاَّءُ وَانْکَشَفَ الْغِطاَّءُ وَانْقَطَعَ الرَّجاَّءُ وَضاقَتِ الاْرْضُ وَمُنِعَتِ السَّماَّءُ واَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَاِلَیْکَ الْمُشْتَکى وَعَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِى الشِّدَّةِ وَالرَّخاَّءِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اُولِى الاْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ وَعَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِىُّ یا عَلِىُّ یا مُحَمَّدُ اِکْفِیانى فَاِنَّکُما کافِیانِ وَانْصُرانى فَاِنَّکُما ناصِرانِ یا مَوْلانا یا صاحِبَ الزَّمانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنى اَدْرِکْنى اَدْرِکْنى السّاعَةَ السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطّاهِرینَ     
تاریخ انتشار: 14/10/1393 - 10:23
کد درس: 518 تعداد بازدید: 2014 تعداد نظرات کاربران: 0  

تقریرات دروس خارج فقه
حضرت آیت الله سیّد محمّد رضا مدرّسی طباطبایی یزدی (دامت برکاته)
سال تحصیلی 94-1393
جلسه‌ی چهلم؛ سه‌‌شنبه 9/10/1393

مروری بر مباحث گذشته

تا کنون هشت دلیل برای اثبات قاعده‌ی «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده» اقامه کردیم، ولی هیچ کدام از این ادله را تام ندانستیم. آخرین دلیلی که ذکر کردیم چنین بود: «مقبوض به عقد فاسد چون امانت مالکی یا شرعی نیست، پس غصب است؛ در نتیجه بر قابض عنوان غاصب صادق بوده و ضامن است»، امّا در این استدلال مناقشه کرده و گفتیم: هرچند به حسب اصطلاح فقهی، غصب صادق است امّا احتمال این‌که غصب از لحاظ لغوی مشروط به قهر باشد، أقرب به واقع است. در نتیجه در ما نحن فیه که خودِ مالک مال را تحویل داده و قابض قهر و غلبه‌ای ندارد، غصب صادق نیست و لذا نمی‌توان با این دلیل، ضمان مقبوض به عقد فاسد را اثبات کرد.

بنابراین [اگر دلیل دیگری برای اثبات ضمان وجود نداشته باشد] براساس نظر مشهور و بلکه اجماعی که ادعا شده، احتیاط واجب آن است که طرفین تصالح کنند. امّا اگر کسی هیچ کدام از این ادله را تمام ندانست و اجماع را هم محتمل المدرک دانست و در نتیجه فتوای به عدم ضمان داد، او را ملامت نمی‌کنیم.

ولی ما در این‌جا دلیل دیگری برای اثبات ضمان ـ ولو فی‌الجمله ـ اقامه می‌کنیم؛ چراکه نمی‌توان کسی را پیدا کرد که صریحاً در این مسأله قائل به عدم ضمان شده باشد، و فی‌الجمله همه قائل به ضمان هستند. لذا هرچند اجماع ـ ولو اجماع محصّل ـ در این مسأله محتمل المدرک است و به حسب صناعت می‌توان فتوای به عدم ضمان داد، امّا رفع ید از این اجماع و مخالفت با آن مشکل است؛ چراکه علی القاعده، اعلام و اعاظم براساس دلیل مستحکمی ـ ولو ارتکازاً ـ فتوای به ضمان قابض داده‌اند. به هر حال اگر این دلیل تام بود که به نظر این‌چنین است، عمل بر طبق آن خواهد بود وگرنه معوّل، آن چیزی است که گذشت.

دلیل نهم برای اثبات قاعده‌ی «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده»

این دلیل مرکب از دو مقدمه است:

مقدمه‌ی اوّل: از روایات متعدد استفاده می‌شود که مال مالکِ مجهول یا غائب را که در اختیار فرد است باید به صاحب آن ایصال کرد و فقط در صورتی که ایصال امکان نداشته باشد نوبت به امور دیگر مثل صدقه می‌رسد، پس به طریق اولی از این روایات ـ و لو فی الجمله ـ استفاده می‌شود که اگر مالک معلوم و حاضر بود و مالش به نوعی در دست دیگری بود، ذوالید باید مال را به مالک ایصال کند. این روایات متعدد است و به عنوان مثال به دو روایت اشاره می‌کنیم:

1. صحیحه‌ی یونس بن عبدالرحمان:

الصَّفَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَالَ: سُئِلَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام وَ أَنَا حَاضِرٌ فَقَالَ: جُعِلْتُ فِدَاكَ تَأْذَنُ لِي فِي السُّؤَالِ فَإِنَّ لِيَ مَسَائِلَ قَالَ: سَلْ عَمَّا شِئْتَ قَالَ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ رَفِيقٌ كَانَ لَنَا بِمَكَّةَ فَرَحَلَ عَنْهَا إِلَى مَنْزِلِهِ وَ رَحَلْنَا إِلَى مَنَازِلِنَا فَلَمَّا أَنْ‏ صِرْنَا فِي‏ الطَّرِيقِ‏ أَصَبْنَا بَعْضَ‏ مَتَاعِهِ‏ مَعَنَا فَأَيَّ شَيْ‏ءٍ نَصْنَعُ بِهِ قَالَ: فَقَالَ: تَحْمِلُونَهُ حَتَّى تَحْمِلُوهُ إِلَى الْكُوفَةِ قَالَ: لَسْنَا نَعْرِفُهُ وَ لَا نَعْرِفُ بَلَدَهُ وَ لَا نَعْرِفُ كَيْفَ نَصْنَعُ قَالَ: إِذَا كَانَ كَذَا فَبِعْهُ وَ تَصَدَّقْ بِثَمَنِهِ قَالَ لَهُ: عَلَى مَنْ جُعِلْتُ فِدَاكَ؟ قَالَ: عَلَى أَهْلِ الْوَلَايَةِ.

سند شیخ به صفار تمام است، محمد بن عیسی بن عبید هم ثقه است، هرچند بعضی مناقشاتی در مورد ایشان مطرح کرده‌اند. بنابراین سند روایت تمام است.

یونس بن عبد الرحمان می‌گوید از امام رضا علیه السلام سؤال شد و من حاضر بودم و عرض کرد فدایتان شوم، ‌آیا اجازه‌ می‌دهید سؤال‌هایی بپرسم؟ فرمودند: درباره‌ی هرچه دوست داری سؤال کن. عرض کرد: فدایتان شوم! ما رفیقی در مکه داشتیم از آن‌جا به طرف منزلش حرکت کرد و ما هم به طرف منازلمان حرکت کردیم، در راه بعضی از متاع ایشان با متاع ما قاطی شده است، متاع ایشان را چه کنیم؟ فرمودند: آن را حمل می‌کنید تا به کوفه برسانید. عرض کرد او را نمی‌شناسیم و شهرش را هم نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم چه کنیم؟ فرمودند: اگر این‌طور است آن را بفروش و با پولش صدقه بده، عرض کرد به چه کسی صدقه دهم؟ فرمودند: به کسی که اهل ولایت است.

همان‌طور که ملاحظه می‌فرمایید، سؤال راوی عام است؛ یعنی چه آن فرد خودش اثاثیه را فراموش کرده باشد و چه اهل کاروان اشتباهاً برداشته باشند، شامل هر دو صورت می‌شود. سؤال هم در مورد عین خارجی (اثاثیه) است و حضرت در جواب بدون این‌که تفصیل بدهند اشتباه از چه کسی بوده، می‌فرمایند: «تَحْمِلُونَهُ حَتَّى تَحْمِلُوهُ إِلَى الْكُوفَةِ» و بعد از این‌که یونس بن عبدالرحمن می‌گوید: اصلا‌ً نمی‌دانیم آن فرد کجاست و کاملاً برای ما مجهول است، حضرت می‌فرمایند: اگر چنین بود، آن اثاثیه را بفروشید و ثمنش را صدقه بدهید ...
 

براي دريافت متن کامل جلسه چهلم  اينـجا را کليک کنيد.

Share
   لطفا دیدگاه خود را بنویسید!
*نام:
ایمیل:
*نظر:
 
   نظرات کاربران
رنگ زمینه:
         
سایز قلم: سرعت:
جهت حرکت: تنظیم حرکت:    
   حدیث هفته
خدا پسندانه است
بیان علی (ع) در بيان رفتارش با فاطمه عليها السّلام: به خدا سوگند كه تا زنده بود، نه او را عصبانى نمودم و نه به كارى مجبورش كردم! او نيز، نه مرا عصبانى نمود و نه در كارى، از من نافرمانى كرد. هنگامى كه به او نگاه مى‌كردم، غم‌ها و اندوه‌ها از من برطرف مى‌شدند.
كشف الغمّة، ج۱، ص۳۶۳
 
ورود کاربران

 

نام کاربري:
رمز عبور:
مرا به خاطر بسپار!

موجودی سبد:
 
   نظر سنجی
دیدگاه شما درباره کیفیّت تدوین و تنظیم تقریرات دروس خارج حضرت آیت الله مدرّسی یزدی دامت برکاته

عالی
خوب
متوسّط

 
   پیوندها
پایگاه‌های خبری 
وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها 
علمی، پژوهشی 
فرهنگی و اطّلاع رسانی 
برخی سایت‌های مذهبی 
روزنامه‌ها 
حوزوی 
مراکز تحقیقاتی 
مراکز و مؤسّسات 
فروشگاه‌های اینترنتی کتاب 
بازرگاني، بانک و بيمه 
موتورهای جستجوگر 
نشریّات و مجلّات 
وبلاگ‌ها 
شبکه‌های اشتراک لینک 
 
   سایر پیوندها










 
 
 
 
 
 
کليّه حقوق مادّي و معنوي اين پايگاه متعلّق به مؤسّسه علمي، پژوهشي، فرهنگي پرتو ثقلين بوده و در جهت ترويج معارف اسلامي هيچ گونه محدوديّتي
نسبت به برداشت مطالب با ذکر منبع وجود ندارد. با معرّفي اين پايگاه به ديگران در اجر معنوي آن سهيم شويد.
® Copyright © 1399 Qommpth.ir All Rights Reserved