تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 15 ـ دوشنبه 17/7/91
4ـ یکی دیگر از روایات طایفه‌ی تثلیث، خبری است که مرحوم صدوق در من لایحضره الفقیه ذکر کرده است:
وَ خَطَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام النَّاسَ فَقَالَ: إِنَّ اللهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى حَدَّ حُدُوداً فَلَا تَعْتَدُوهَا وَ فَرَضَ فَرَائِضَ فَلَا تَنْقُصُوهَا وَ سَكَتَ عَنْ أَشْيَاءَ لَمْ يَسْكُتْ عَنْهَا نِسْيَاناً لَهَا فَلَا تُكَلَّفُوهَا رَحْمَةً مِنَ اللَّهِ لَكُمْ فَاقْبَلُوهَا ثُمَّ قَالَ عَلِيٌّ علیه السلام حَلَالٌ بَيِّنٌ وَ حَرَامٌ بَيِّنٌ وَ شُبُهَاتٌ بَيْنَ ذَلِكَ فَمَنْ تَرَكَ مَا اشْتَبَهَ عَلَيْهِ مِنَ الْإِثْمِ فَهُوَ لِمَا اسْتَبَانَ لَهُ أَتْرَكُ وَ الْمَعَاصِي حِمَى اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَمَنْ يَرْتَعْ حَوْلَهَا يُوشِكْ أَنْ يَدْخُلَهَا.
این روایت سندی به جز تعبیر مرحوم صدوق ندارد که چنین ذکر می‌کند: «وَ خَطَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام ...» و لعلّ برخی این تعبیر را در اعتبار روایت کافی بدانند ولکن به نظر ما این مقدار کافی نیست.
حضرت علیه السلام بیان فرمودند که: حلال و حرام بیّنی وجود دارد و شبهاتی میان حلال و حرام وجود دارد، کسی که مشتبهات را ترک کند نسبت به آنچه واضح‌الحرمة است اترک (ترک کننده‌تر) است، عصیان‌ها قرق‌گاه‌های خداوند است و کسی که در اطراف آنها بچرخد نزدیک است داخل آنها شود.
اخباری چنین استدلال می‌کند که شبهه‌ی تحریمیه‌ای که نمی‌دانیم حرام است یا حلال، شبهه بین حلال و حرام است و باید ترک شود زیرا حِمَی‌الله هستند.
نقد و بررسی استدلال به این روایت
پاسخ این استدلال نیز از ماسبق به روشنی به‌دست می‌آید؛ زیرا آنچه حضرت علیه السلام در این روایت ذکر کردند تنها ارشاد به این نکته است که وقتی به مشتبهات برخورد کردید بی‌محابا وارد نشوید به دلیل آنکه اگر انسان تمرین کند از مشتبهات اجتناب کند از محرّمات مشخّص بهتر اجتناب خواهد کرد. از سویی دیگر مشتبهات قرق‌گاه خداوند است و اگر بی‌محابا وارد شوید چه بسا گرفتار حرام واقعی شوید. بنابراین همه‌ی این‌ها برای آن است که انسان مرتکب حرام واقعی نشود، لذا منافاتی ندارد که اگر در جایی مؤمّن وجود داشت، احتیاطْ واجب نباشد.
براي دريافت متن کامل جلسه پانزدهم اينجا را کليک کنيد.