تقریرات درس خارج فقه
حضرت آیت الله سیّد محمّد رضا مدرّسی طباطبایی یزدی (دامت برکاته)
سال تحصیلی 92-1391
جلسه‌ی چهل و پنجم؛ دو‌‌‌شنبه 25/10/1391
آیا مالک می‌تواند به ورثه‌ی متصدّق رجوع کند؟
مسأله‌ی دیگری که مرحوم شیخ رحمه الله مطرح می‌فر‌ماید آن است که اگر متصدّق از دنیا رفت، آیا مالک می‌تواند به ورثه‌ی او رجوع کرده غرامت مالش را مطالبه کند یا خیر؟
از آن‌جا که طبق مبنایی که ما مشی کردیم، این سؤال جایگاهی ندارد ـ چون ما اصلاً ضمان متصدّق را نپذیرفتیم؛ چه زنده باشد و چه فوت شده باشد ـ پس این بحث را بیش از این دنبال نمی‌کنیم و ادامه‌ی بحث را در مورد لقطه که بسیار مورد ابتلاء بوده و کثیراًما مورد سوال واقع می‌شود ـ و یاد هم ندارم در جایی به نحو استیعاب مورد بررسی قرار گرفته باشد ـ پی می‌گیریم.
احکام لقطه
لقطه در فقه، احکام خاصّ و متعدّدی دارد به نحوی که یک کتابی را به خود اختصاص داده است. لقطه گاهی انسان است که به آن لقیط گفته می‌شود و گاهی حیوان است و گاهی هم نه انسان است و نه حیوان.
آنچه در این‌جا مورد بحث ما واقع شده و بیشتر هم مورد ابتلاء است، لقطه‌ی غیر انسان و غیر حیوان می‌باشد که باید بحث کنیم آیا احکام آن مثل مجهول المالک است یا فرق دارد؟
از روایات متعدد استفاده می‌شود لقطه با مجهول المالک تفاوت دارد و عنوانی است که احکام خاصّ بر آن مترتب می‌شود. به عنوان مثال در مورد مجهول المالک گفتیم اگر ذوالید بعد از فحص و یأس از ظفر به مالک، صدقه داد دیگر ضامن نیست، ولی در لقطه ضامن است یا در مجهول المالک ذوالید فقط به اندازه‌ی حفظ متاع و فحص از مالک حقّ تصرّف داشت، ولی در لقطه در بعضی شرائط اجازه‌ی بیشتری به ملتقط داده شده است. در مورد مجهول المالک مدت زمانی برای تعریف معیّن نشده، ولی در لقطه معین شده و باید یک سال تعریف کند.
بنابراین مناسب است احکام لقطه را در این‌جا مطرح کنیم، چرا که در جای دیگر بنا نیست مطرح کنیم، کتاب‌های عادی هم آن را مطرح نکرده و همان‌طور که بیان کردیم، کثیراًما مورد ابتلاء است و ممکن است با احکام مجهول المالک، مظالم و امثال آن مورد اشتباه قرار گیرد ...
براي دريافت متن کامل جلسه چهل و پنجم اينـجا را کليک کنيد.