تقریرات درس خارج اصول
حضرت آیت اللّه سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته
دوره‌ی دوم ـ سال نهم ـ سال تحصیلی 92ـ 91
جلسه 46 ـ دوشنبه 11/10/91
تقریری دیگر در اثبات تخییر استمراری
برخی دیگر از أعلام نیز معتقدند علم اجمالی دوم وسوم بی‌تأثیر است امّا تقریر دیگری در این زمینه دارند.
بیان شده است که علم اجمالی دوم چنین است که یا سه‌شنبه سفر واجب است یا سفر در جمعه حرام است. فرموده‌اند این علم اجمالی مانند هر علم اجمالی دیگری تأثیر خود را دارد؛ یعنی موافقت قطعیه‌ی آن واجب و مخالفت قطعیه‌ی آن حرام است و لذا اگر مکلّف سه‌شنبه سفر کند و جمعه ترک سفر کند موافقت قطعیه رخ داده است، امّا فرض آن است که علم اجمالی سوم که عکس علم اجمالی دوم است نیز وجود دارد؛ یعنی یا سه‌شنبه سفر حرام است و یا جمعه سفر واجب است و این علم اجمالی نیز به تنهایی قابلیت موافقت و مخالفت قطعیه دارد. از آنجا که موافقت قطعیه‌ی علم اجمالی دوم ملازم با مخالفت قطعیه‌ی علم اجمالی سوم است و کذا العکس، لذا علم اجمالی دوم و سوم نمی‌توانند کارایی داشته باشند؛ به دلیل آنکه در علم اجمالی دوم سفر در سه‌شنبه واجب یا در جمعه حرام است و در علم اجمالی سوم سفر در سه‌شنبه حرام یا در جمعه واجب است، با این شرایط اگر مکلّف بخواهد با علم اجمالی دوم موافقت قطعیه کند و سه‌شنبه سفر رود و جمعه ترک سفر کند قطعاً با علم اجمالی سوم مخالفت کرده است، در نتیجه مکلّف نمی‌تواند هردو علم اجمالی را امتثال کند؛ زیرا امتثال قطعی هریک از علم‌های اجمالی، ملازم مخالفت قطعی علم اجمالی دیگر است. بدین جهت باید گفت: علم اجمالی دوم و سوم فاقد اثر است.
البته این بیان با کلام محقّق اصفهانی متفاوت است؛ زیرا در این بیان، أعلام معتقدند هر یک از این علم‌های اجمالی به تنهایی می‌توانند کار خود را انجام دهند و تنجیزآور خواهند بود، ولی از آنجا که هریک مانع دیگری است لامحاله نمی‌توانند دارای اثر باشند لذا کنار نهاده می‌شوند، در نتیجه مکلّف در این مسئله دارای تخییر استمراری خواهد بود.
ما نیز در نهایت این سخن را می‌پذیریم؛ زیرا موافقت قطعیه ممکن نیست؛ به دلیل آنکه موافقت قطعیه‌ی هر طرف ملازم با مخالفت قطعیه‌ی دیگری است. بنابراین در نظر عقل، این علم اجمالی کالعدم است؛ زیرا مبتلای به مانع است ...
براي دريافت متن کامل جلسه چهل و دوم اينـجا را کليک کنيد.