همانطور که بنابر اعمّی، امر متعلّق به صلات، به قدر متیقّن واجب (آنچه قطعاً واجب است) و جزء مشکوک منحل میشود، بنابر صحیحی هم اینچنین است؛ زیرا بنابر اعمّی به صلات امر شده و میدانیم ده جزء قطعاً داخل صلات است و جزء یازدهم مشکوک است ...
آخرین جامعی که میان افراد اعمّ مطرح میکنیم، نظیر جامع برگزیده میان افراد صحیح است. ما در تصویر جامع میان افراد صحیح گفتیم: جامع بین نمازهای صحیح، مفهومی کششدار و انعطافپذیر (از حیث ذات، کمّ و کیف اجزاء) و منطبق بر نفس اجزاء است، منتها یک علامت ...
جناب آخوند رحمه الله در اشکال دوم خود بر نظریهٔ میرزای قمی رحمه الله فرمود: اگر صلات اسم برای ارکان اربعه باشد، لازم میآید استعمال آن در نماز تامّ الاجزاء و الشرائط مَجاز باشد؛ زیرا از باب استعمال لفظ وضع شده برای بعض، در کلّ میشود ...
مرحوم نائینی میفرماید: اینکه شما فرمودید صدق صلات وجوداً و عدماً دائر مدار این ارکان اربعه است، میگوییم: خود این ارکان اربعه چیز ثابتی نیست و به حسب حالات و شرایط مختلف، متفاوت است؛ مثلاً طهارت از حدث، میتواند مائی باشد و میتواند ترابی باشد ...
تشکیک چیزی نیست که بتوان به این سادگی در جایی به آن ملتزم شد، بلکه تشکیک یا در وجود راه دارد که ذاتاً بسیط است و یا در ماهیات بسیط. امّا در ماهیات مرکّب، تشکیک تصوّر ندارد؛ چه مرکّب حقیقی باشد و چه مرکّب اعتباری ...
سومین جامع فرعی که شهید صدر رحمه الله در جامع ترکیبی خود اخذ فرمود، جامع مربوط به قیود قسم چهارم، یعنی قیود دارای بدل طولی بود؛ مانند جامع بین رکوع از حالت ایستاده و رکوع از حالت نشسته. در اینجا فیالجمله جامعی میان ...
اوّلین و آسانترین جامع فرعی که شهید صدر رحمه الله ذکر فرمود و بقیهٔ جوامع را هم به نوعی به آن برگرداند و گویا برای ایشان مسلّم بوده که جامع اوّل مشکلی ندارد، جامع در قیود دارای بدل تخییری عرضی بود، مثل جامع بین فاتحه و تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز.
جامع ترکیبی شهید صدر رحمه الله از یک عنصر ثابت و چند عنصر متغیّر درست میشود که آن عناصر متغیّر در حقیقت جامعهایی فرعی و جزئی در دایرهای ضیقتر و محدودهای کوچکترند که نسبت به اجزاء و قیود خاصّ جامعیت دارند و از ضمیمۀ ...
محقق عراقی رحمه الله میفرماید: وزان «صلات» نسبت به مقولاتی که پدیدآورندهٔ آن هستند (اجزاء و شرایط آن)، وزان لفظ «کلمه» نسبت به حروف است؛ زیرا کلمه یعنی «آنچه از اجتماع دو یا چند حرف با یکدیگر پدید میآید» که حداقلّ آن دو حرف است ...
تقریرات درس خارج اصول آیت الله سیّد محمّدرضا مدرّسی طباطبایی یزدی دامت برکاته دوره سوم، سال دوم، جلسه نهم (۱۳۹۸/۰۷/۰۶) بررسی و نقد کلام محقّق اصفهانی رحمه الله در بررسی کلام محقّق اصفهانی رحمه الله باید گفت جامعی که ایشان تصویر کرد، قابل پذیرش نیست و کلام ایشان از چند جهت قابل مناقشه است: اشکال […]
از جمله کسانی که تلاش کردهاند جامع دیگری تصویر کنند، جناب محقّق اصفهانی رحمه الله شاگرد پرتوان و فهیم آخوند رحمه الله است. چنانکه برای همه روشن است، ایشان بسیار متأثّر از مباحث فلسفی است و تلاش میکند ...
در اوایل علم اصول که آخوند رحمه الله در اثبات «وحدت موضوع علم» از این قاعده استفاده کرده بودند، به طور مفصّل بحث کردیم و گفتیم این قاعده تنها در وحدت شخصی کاربرد دارد؛ بدین معنا که اگر صادری به طور متشخّص واحد باشد ...