جلسه ۲۵، رمضان ۱۴۴۵ قمری، صدا و سیمای مرکز یزد

بیانات

آیت‌الله سیّد محمّد‌رضا مدرّسی طباطبایی یزدی دام ظلّه

ماه مبارک رمضان ۱۴۴۵، جلسۀ بیست و پنجم

ادامهٔ شرح و توضیح خطبهٔ متّقین

بحمداللّه در جلسات گذشته‌ای که خدمت شما سحرخیزان بزرگوار و روزه‌داران عزیز بودیم، مطالبی را دربارهٔ برنامهٔ ویژهٔ سالانهٔ فوق‌العادهٔ خداوند متعال در ماه مبارک رمضان و عواملی که خداوند برای رشد و ارتقا و جبران و ذخیره‌گیری در این ماه قرار داده بود، بیان کردیم، ولی از‌آنجا‌که در سال‌های متمادی گذشته بحث ما در‌‌رابطه‌با خطبهٔ متّقین بود و به‌عنوان ثمرۀ نهایی روزه ویژگی‌های اهل تقوا را توضیح می‌دادیم، امسال نیز به ادامهٔ آن بحث می‌پردازیم. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! روزه بر شما مقرّر شده است؛ همان‌گونه که بر کسانى که پیش از شما بودند، مقرّر شده بود؛ باشد که پرهیزگارى کنید.

یعنی هدف نهایی روزه آن است که به تقوا برسیم و اگر تقوا داریم، تقوای ما به مراتب بالاتر ارتقا یابد. گفتیم یکی از بهترین بیانات و چه‌بسا بهترین بیان در صفات متّقین، بیانی است که امام المتّقین علیه السّلام در خطبهٔ متّقین به تقاضای یکی از اصحابشان به نام هَمّام صفات متّقین را برشمردند.

در آن خطبه، حضرت در پاسخ به تقاضای هَمّام که عرض کرد: یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ صِفْ‏ لِیَ‏ الْمُتَّقِینَ‏ حَتَّى‏ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِمْ؛ ای امیرالمؤمنین! آن‌چنان متّقین را برای من توصیف فرمایید که گویا به آن‌ها نگاه می‌کنم؛ یعنی متّقین را برای من مجسّم کنید، ابتدا حضرت به‌دلایلی یک جواب اجمالی دادند، ولی همّام قانع نشد و اصرار کرد و حتّی حضرت را قَسَم داد، آنگاه حضرت شروع کردند و با بیانی عالی، فصیح و بلیغ، نکات بسیار مهمّ و نشانه‌های بسیار والایی را برای متّقین ذکر کردند.

در این خطبه، تقریباً حدود ۸۵ صفت برای اهل تقوا ذکر شده و ما بحمداللّه در این برنامهٔ سحرهای مبارک، به توفیق الهی بخش عمده‌ای از این صفات را شرح و توضیح داده و تبیین کردیم. اکنون به شرح و توضیح بقیّهٔ این صفات می‌پردازیم:

حق‌محوری و باطل‌گریزی

حضرت در ادامهٔ صفات متّقین می‌فرمایند:

وَ لَا یَدْخُلُ‏ فِی‏ الْبَاطِلِ وَ لَا یَخْرُجُ مِنَ الْحَقِّ؛

و در باطل وارد نمى‌شود و از حق بیرون نمى‌رود.

از خصوصیّات فرد متّقی آن است که در باطل داخل نمی‌شود و از حق خارج نمی‌گردد.

گسترهٔ وسیع حقّ و باطل در همهٔ عرصه‌های زندگی

این صفت بسیار مهمّی است که گسترۀ بسیار وسیعی دارد؛ زیرا مدار اسلام بر حقّ است؛ خدا حقّ است، پیامبر (ص) حقّ است، ائمّه علیهم السّلام حقّ‌اند، قرآن حقّ است و… و متّقی هیچ‌گاه از حق خارج نمی‌شود؛ یعنی در هیچ لحظه‌ای، نه از‌لحاظ اعتقادی و نه از‌لحاظ عملی، نه در‌رابطه‌با خودش، نه در‌رابطه‌با خانواده‌اش و نه در‌رابطه‌با اجتماع، داخل در باطل نمی‌شود و از حق هم خارج نمی‌شود.

اساس اسلام بر حقّ است و خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:

ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ؛

این بدان سبب است که خدا خود حقّ است و آنچه غیر او مى‌خوانند، آن باطل است.

یعنی حق منحصراً خداوند است و هر‌آنچه غیر خدا خوانده می‌شود، باطل است. باطل در مقابل حقّ است؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علیه السّلام می‌فرمایند:

حَقٌّ وَ بَاطِلٌ وَ لِکُلٍّ أَهْلٌ؛

‏ حقّ و باطلی در کار است و هر‌یک اهل خود را دارد.

یعنی حقّ و باطل فقط در عالَم تخیّل و فکر و نظر نیست، بلکه افرادی هستند که حق را می‌شناسند و به آن پایبندند؛ چنان که افرادی هم هستند که اهل باطل‌اند و بااینکه باطل را می‌شناسند، طرفدار آن هستند.

حق همیشه پیروز و باطل همواره نابودشدنی است

باید بدانیم که حق همیشه پیروز است و آن‌چنان‌که از آیات شریفه و روایات معصومین علیهم السّلام استفاده می‌شود، حق در‌نهایت باطل را نابود می‌کند:

جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً؛

حقّ آمد و باطل نابود شد. به‌راستی‌که باطل همواره نابودشدنى است.

و همچنان که حق در همهٔ عرصه‌های زندگی، اعمّ از اعتقادی و عملی، فردی و اجتماعی، نفوذ و گستره دارد، باطل نیز چنین است و زمینه‌های متعدّدی دارد و اهل باطل هم همیشه هستند.

همواره طرفدار حق باشیم!

ما باید همواره طرفدار حق باشیم. امیرالمؤمنین علیه السّلام در فاصلهٔ میان ضربت خوردن و شهادتشان وصیّت مکتوبی دارند که برای فرزندان عزیزشان امام حسن و امام حسین علیهما السّلام و هر‌کس که این وصیّت‌نامه به او برسد (وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی‏)، بیان فرموده‌اند و بحمداللّه این وصیّت‌نامه در نهج‌البلاغه و منابع دیگر نقل شده است. حضرت در این وصیّت‌نامه می‌فرمایند:

قُولَا بِالْحَقِّ‏؛

حق را بگویید.

و در جای دیگر می‌فرمایند: همیشه ملتزم به حق باشید که موجب رستگاری شما می‌شود:

الْزَمُوا الْحَقَّ‏ تَلْزَمْکُمُ النَّجَاهُ؛

همراه و ملازم حق باشید که دراین‌صورت نجات و رستگاری همراه شما خواهد بود.

و در نامهٔ خود به مالک ‌اشتر هنگامی که او را به‌عنوان فرمانروا به‌سوی مصر گسیل داشتند، نکتهٔ بسیار جالبی را ذکر فرمودند:

أَلْزِمِ‏ الْحَقَّ‏ مَنْ لَزِمَهُ مِنَ الْقَرِیبِ وَ الْبَعِیدِ وَ کُنْ فِی ذَلِکَ صَابِراً مُحْتَسِباً وَاقِعاً ذَلِکَ مِنْ قَرَابَتِکَ وَ خَاصَّتِکَ حَیْثُ وَقَعَ وَ ابْتَغِ عَاقِبَتَهُ بِمَا یَثْقُلُ عَلَیْکَ مِنْهُ فَإِنَّ مَغَبَّهَ ذَلِکَ مَحْمُودَهٌ؛

اجراى حق را دربارهٔ هر که باشد، چه خویشاوند و چه بیگانه، لازم بدار و در این کار شکیبایى به خرج ده که خداوند پاداش شکیبایى تو را خواهد داد، هرچند، در اجراى حق، خویشاوندان و نزدیکان تو را زیان رسد. پس چشم به عاقبت دار، هرچند تحمّل آن بر تو سنگین آید که سرانجامش نیک و پسندیده است.

یعنی هر‌کس حق گردن‌گیر او شد، آن را به گردنش بگذار؛ هرچه می‌خواهد اتّفاق بیفتد، هرچند از نزدیکانت باشد و هرچند بر تو سخت باشد. بدان که عاقبت آن خیر است. این یک ملاک و معیار کلّی در اسلام است که همیشه اهل حق باشیم.

روز قدس و حمایت از ملّت مظلوم فلسطین، نمونه‌ای از حق‌مداری و حق‌طلبی

امروزه نیز چنین است و ما در موضع‌گیری‌های اجتماعی خود اعمّ از موضع‌گیری‌های بین‌المللی و موضع‌گیری‌های داخلی نسبت به جامعهٔ اسلامی باید همواره به دنبال حق باشیم. و اساس روز قدس که امام عظیم‌الشأن قدس سره اعلام فرمودند و مسلمانان دنیا از آن استقبال کردند، همین حق‌مداری است. امیرالمؤمنین علیه السّلام در همان وصیّت‌نامه که فرمودند: قُولَا بِالْحَقِّ‏؛ حق را بگویید، می‌فرمایند:

کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً؛

برای ظالم، دشمن باشید و برای مظلوم، یاریگر.

ببینید امروزه جهان اسلام و به‌ویژه مردم مظلوم و ستمدیدۀ غزّه چگونه تحت فشار و ستم رژیم پستِ آدم‌کشِ بی‌رحمِ صهیونیستی آن‌هم به پشتوانهٔ قلدرهای جهانی قرار گرفته‌اند! هیچ رحم و عطوفت و ملایمتی هم از‌سوی آن‌ها دیده نمی‌شود و با کمال شقاوت هر ‌کار بتوانند ضدّ این مردم مظلوم انجام می‌دهند؛ نه به کودکان رحم می‌کنند، نه به بزرگسالان، نه به زنان و نه به مردان؛ نه بیمارستان می‌شناسند، نه مسائل پزشکی و نه اصلاً قوانین بین‌المللی یا عاطفهٔ انسانی. همچون گرگ‌های هار دیوانه به این مردم هجوم برده و از هرطرف آن‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند.

هر‌کس در این زمان، هر قدر توان دارد، باید به یاری این مظلومان و سرکوب آن ظالمان بشتابد و حدّاقل کاری که الآن برای ما ممکن است و تقریباً همهٔ ما توان آن را داریم، حضور در مراسم روز قدس است که امیدوارم امسال به تناسب افزایش جنایات رژیم صهیونیستی، همهٔ ما حضور چشمگیرتر و کوبنده‌تری داشته باشیم و فریادهای ما در برابر این رژیم جنایتکار غاصب و اربابان و حامیان او همهٔ عالَم را پر کند. امیدوارم ما از کسانی باشیم که یاریگر مظلوم و دشمن ظالم هستند و برای خدا با زبان و مال و هرچه صلاح باشد، جهاد کنیم.

و السلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته